Torba kanun yürürlüğe girdi. Torba kanunda yer alan bir düzenleme sigortasız çalıştırılanlara yönelik olarak değerli bir hak getiriyor.
Sigortasız çalıştırılan emekçiler patronlarına başvurarak kayıt altına alınabilecekler. Patronun sigorta başlatmaması durumunda mahkeme yoluyla bu hakların alınması gerekliliği doğacaktır.
Kimleri kapsıyor?
1 Ocak 2019 – 17 Nisan 2020 ortasında ahlak ve iyi niyet kurallarına alışılmamış davranışı dışında işten ayrılan şahıslar ile bu tarihler ortasında sigortasız çalıştırılanlar ile hala sigortasız çalıştırılmaya devam eden bireyler düzenlemeden faydalanabilecekler.
Kim başvurabilecek?
1 Ocak 2019-17 Nisan 2020 tarihleri ortasında işten ayrılan şahıslar (istifa dahil)
1 Ocak 2019-17 Nisan 2020 tarihleri ortasında sigortasız çalıştırılıp işten ayrılan şahıslar
Halihazırda sigortasız çalıştırılanlar.
Kapsamdaki bireylerin 1 Ocak 2021 tarihine kadar patrona yazılı müracaat yapmaları gerekiyor. Bu müracaat sonrası süreç başlayacak. Patronun karşılığı olumsuz ise İŞKUR’a hane bazlı dayanak için müracaat yapılması gerekecek.
Patron müracaat sonrası bireyleri istihdam ederek çalıştırmaya başlarsa sigorta prim teşvikinden yararlanabilecek.
Sürecin seyri
Patron müracaat yapan şahısları işe alırsa patrona bu bireylerin istihdam edildiği gün başına 44.15 TL prim takviyesi verilecek.
Patron müracaat yapan şahısları işe alır ama çalıştırmaz fiyatsız müsaadeye gönderirse, personele fiyatsız izinde olduğu gün başına günlük 39.24 TL nakdi fiyat dayanağı verilecek.
Patron müracaat yapan şahısları işe almazsa, müracaat yapan kişinin yaşadığı hanede hane bazlı takviye koşulları kelam mevzusuysa fesih yasağı bitene kadar günlük 34.34 TL dayanak sağlanacak. Bu sayede 17 Nisan öncesi işten çıkartılan bireylerin işlerine geri dönmeleri hedefleniyor.
Bu bireylerin ayrıldıkları patronlara başvurarak işe dönmeleri teşvik edilecek. Öbür yandan patronun bu şahısları işe alıp fiyatsız müsaadeye çıkartması kelam konusu olursa bu bireylere nakdi fiyat dayanağı ödenecek. Patron işe almazsa hane bazlı takviye devreye girebilecek.
Sigortasız çalıştırılandan feragat istenecek
Düzenleme kapsamında 1 Ocak 2019 ila 17 Nisan 2020 tarihleri ortasında sigortasız çalıştırılıp işten ayrılanlar ve hala sigortasız çalıştırılanların işe alınması halinde kendilerinden feragat istenmesi kelam konusu.
Bu bireyler müracaatlarını yaptıktan sonra patron tarafından işe alınırlarsa sigortasız çalıştırıldıkları devirdeki fiyat dışındaki haklarından feragat etmiş olacaklar.
Münasebetiyle ileride sigortasız çalıştırıldıkları periyoda ait sadece fiyatlarını alamadıklarına dair dava açabilecekler. Patrona de bu şahısları sigortasız çalıştırdığı periyoda ait idari para cezası çıkartılmayacak ve bu periyoda ait emekçinin sigorta primlerini ödemeleri istenmeyecek.
Düzenleme iyi değerlendirilmeli
Düzenleme salgın öncesi periyotta işini kaybeden bireylerin işe dönüşlerinin teşvik edilmesini ve sigortasız çalıştırılan bireylerin kayıt altına alınmasını hedefliyor. Fakat bu durumdaki bireylerin müracaatlarının nasıl değerlendirileceği çok değerli. Patronlar bu süreçte yeni işe alım yapmakta tereddüt ediyorlar.
Bu nedenle düzenlemeden yararlanacak kişi sayısı hudutlu olabilir. Öbür yandan patronlar sigortasız çalıştırdıkları şahısların müracaatlarını kabul ederlerse sorun yaşayacaklarını düşünüyorlar. Sigortasız çalıştırılan bireyler için de emsal kaygılar kelam konusu.
Bu şahıslar müracaatlarına olumsuz dönüş alırlarsa işlerinden olma tasası içerisindeler. Hem patron hem emekçi kaygılı. Bu telaşların giderilebilmesi ve düzenlemenin ayrıntıları toplumsal taraflara kapsamlı formda anlatılmalı. Bu sayede düzenlemenin gayesine ulaşması kelam konusu olabilir.
Hane bazlı takviye koşulları neler?
Müracaatları sonrası işe alınmayan şahıslar için hane bazlı dayanak devreye girebilecek. Bu bireyler müracaatlarına alacakları yanıtla birlikte İŞKUR’a hane bazlı takviye için müracaat yapacaklar.
Hanesinde SGK’dan gelir ya da aylık alan, kısa çalışma ödeneğinden ya da işsizlik ödeneğinden faydalanan yahut sigortalı çalışan ya da nizamlı toplumsal yardım alan bulunmamak kurallarını sağlayanlara hane bazlı takviye sağlanacak. Bu bireylere fesih yasağı sürdükçe günlük 34,34 TL takviye ödemesi yapılacak.
Teşvik kuralları neler?
Kendisine başvuran şahısları işe alan patronun teşvikten faydalanabilmesi için kimi kaidelerin sağlanması gerekiyor. Birinci olarak bu teşvikten yararlanılacak şahısları 1-31 Aralık 2020 tarihleri içerisinde işe alınması gerekiyor.
Bu bireyleri işe alan patronların bu bireyleri bir fiil çalıştırmaları halinde çalıştırdıkları gün başına teşvik almaları kelam konusu olacak.
Öteki yandan teşvikin uygulanma müddeti fesih yasağı ile paralel. Fesih yasağı uzadıkça teşvikin müddeti de uzayacak. Lakin patronun teşvik mühletince aldığı takviyenin iadesinin olmaması için bu kapsamda işe alınan ve teşvikten faydalanılan sigortalıların en az yarısının teşvik müddetinin bitiminden itibaren en az teşvik alınan müddet kadar istihdam edilmesi gerekiyor.
Bu biçimde teşvik kapsamında işe alınan bireylere istihdam garantisi sağlanmaya çalışılıyor. Ayrıyeten patronun teşvikten faydalanabilmesi için bu kapsamda işe alınan şahısların 2020 yılı Ağustos ayında çalışmasının bulunmaması gerekiyor.
Milliyet
