Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Dilek Sarıkaya, bipolar bozukluk hakkında bilgi vererek sonbaharla ortasındaki bağlantıya dair değerlendirmede bulundu.
Her 100 şahıstan 2-3’ünde görülebiliyor
Bipolar bozukluğun “iki uçlu duygudurum bozukluğu, manik depresif bozukluk, iki uçlu mizaç bozukluğu, bipolar affektif bozukluk” üzere isimlerle de isimlendirildiğini belirten Dr. Dilek Sarıkaya, “Bipolar bozukluk toplumda her 100 bireyden 2 yahut 3’ünde görülebilen ruhsal bir hastalıktır. Erkeklerde ve bayanlarda görülme oranı eşittir ve ortalama başlangıç yaşı 20–25 yaş civarındadır” dedi.
Hastalığın genel olarak taşkınlık (mani) ve çökkünlük (depresyon)dönemleri ile karakterize olduğunu kaydeden Dr. Dilek Sarıkaya, “Birbirlerine zıt üzere görünen bu iki hastalık periyodu yatışma ve alevlenmelerle seyreder. Hastalık devirleri dışında ise hasta çabucak büsbütün olağana döner. Lakin birtakım hastalarda günlük hayatı kısmen de olsa etkileyen kalıntı belirtiler devam edebilir” dedi.
Taşkınlık periyodunda riskli davranışlar ortaya çıkıyor
Taşkınlık (mani) periyodunun duygudurumun çok yükseldiği, hastanın çok coşkulu olduğu bir periyot olduğunu kaydeden Dr. Dilek Sarıkaya, “Bu periyotta hastada abartılı kıymetli niyetler yahut ayağı yere basmayan projeler, kendini olduğundan çok daha yüksekte hissetme, büyüklük fikirleri, sonluluk yahut çok sevinç hali, özgüven artışı, fikirlerin hastanın zihninde adeta yarışı, kendini çok enerjik hissetme, uyku ihtiyacında azalma, hatta uyku ihtiyacını inkar etme, sonuçlarını düşünmeden heyecanlı yahut riskli faaliyetlere kalkışmak (çok fazla para harcama, çok süratli otomobil kullanma, riskli cinsel aktivite) üzere belirtiler görülebilir” dedi.
Çökkünlük devrinde mutsuzluk, içe kapanma görülüyor
Çökkünlük (depresyon) periyodunun ise taşkınlık periyodunun tam zıddı olduğunu belirten Dr. Dilek Sarıkaya, “Bu devirde; mutsuzluk, karamsarlık, ümitsizlik, özgüvende azalma, değersizlik hissi, abartılı suçluluk yahut pişmanlık kanıları, evvelden zevk aldığı faaliyetlerden zevk alamama, iştahsızlık yahut uykusuzluk üzere değişiklikler, dikkat ve konsantrasyonda bozulma, güç azalması ve halsizlik, mevt ve intihar niyetleri ortaya çıkabilir” ihtarında bulundu.
Bipolar bozukluktaki his iniş çıkışları serttir
“Bütün insanların duygusal dünyasında, ruh halinde değişiklikler, inişler-çıkışlar olur. Herkes günlük ömründe dakikalar, saatler yahut bazen birkaç gün süren öfke, sevinç, hüzün, coşku, sıkıntı, huzursuzluk, telaş hisleri ortasında iniş çıkışlar yaşayabilir” diyen Dr. Dilek Sarıkaya, “Ancak bipolar bozuklukta; yaşamsal hadiselerle kısmen yahut büsbütün ilgisiz olarak, uzun süren, keskin iniş çıkışların olduğu, kanıları, hisleri, davranışları ve kişinin fonksiyonlarını, hayatını etkileyen ağır duygudurum değişimleri yaşanır. Her ne kadar hastalığın sık görülen belirtileri birçok şahısta misal olsa da, belirtilerin şiddeti ve ortaya çıkış formunun şahıstan şahsa değişiklik gösterebileceği de akılda tutulmalıdır” dedi.
Sonbaharda çökkünlük, ilkbaharda taşkınlık ortaya çıkıyor
Bipolar bozukluğun seyrindeki en değerli özelliklerden birinin de mevsimsel özellik göstermesi olduğunu kaydeden Dr. Dilek Sarıkaya, “Hastalar ilkbahar – yaz aylarında taşkınlık, coşkunluk yaşarken, sonbahar – kış aylarında çökkünlük, sakinlik içinde girerler. Hastaların yaklaşık dörtte biri bu mevsimsel özellik nedeniyle ilkbaharın son günleri, yazın birinci günlerinde kötüleşirler. Hastalarda dürtüsel, tepkisel davranışlar, saldırganlık eğiliminde artma, öfke patlamaları, çok para harcama, taşkınlaşma, riskli davranışlar sergileme azımsanmayacak oranda görülebilir” dedi.
İntihar riskine dikkat
“Sonbaharın son günleri ve kışın birinci günlerine yanlışsız ise çökkünlük belirtileri ortaya çıkabilir” diyen Dr. Dilek Sarıkaya, “İçe kapanma, isteksizlik, karamsar niyetler, derin bir mutsuzluk, geleceğe dair ümitsizlik ve vakit zaman intihar niyetleri ve davranışı görülebilir. Yapılan araştırmalar hastalığın çökkünlük devirlerinde hastalarda intihar riskinin arttığına dikkati çekmektedir” ikazında bulundu.
Milliyet
