İktisadın yeni jenerasyon teşebbüsleri startup’lar pandemiye rağmen 2020 yılında isimlerinden kelam ettirmeyi başardı… Bu yıl pek çok dal için olduğu üzere onlar için de kuvvetli geçti. Lakin çok hoş gelişmeler yaşandı. Onlar için fırsatlarla dolu bir yıl oldu. Türk startup’lar kıymetli çıkışlara imza attı. Peak Games’le bir arada Türkiye’den birinci unicorn’un (milyar dolarlık şirket) çıkışına tanıklık ettik. Startup sayısı ve farklı teşebbüsler artarken, yatırımcı tarafında da hoş gelişmeler yaşandı. Startups Watch datalarına nazaran, ülkemizde 2020 yılı kasım başı itibariye 118 milyon dolarlık yatırım yapıldı. Peak Games ve Rollic Games çıkışlarıyla birlikte ise toplamda 2 milyar dolarlık katma paha yaratıldı. Yazı dizimizde startup ekosistemine, fırsatlara ve yatırımcıların 2021 yılı planlarına mercek tuttuk. Kıymetli yatırımcılardan değerlendirmeler aldık.
Fırsata çevirdiler
Endeavor Türkiye ve Galata İş Melekleri Lideri Emre Kurttepeli, pandemide başarılı startup’ların yeni kurallara ahenk sağlamakta daha başarılı olduğunu belirterek, “Diğer şirketlere nazaran daha küçük yapılarda oldukları ve birtakım kararları almakta daha esnek davranabildikleri için sürece ahenk sağlamakta daha az zorlandılar. Ortalarında bu krizi fırsata çeviren teknoloji şirketleri dahi oldu. Uzaktan eğitim, e-ticaret, oyun teşebbüsleri bu devri büyüyerek geçirdi” diyor.
Türkiye’de bu yıl şu ana kadar 118 milyon dolar yatırım toplandığını da aktaran Kurttepeli, “Insider 32 milyon dolar, Meditopia 15 milyon dolar, Getir 10 milyon dolar yatırım aldı.
Bu yatırımların üzerine Peak Games’in Zynga’ya 1.8 milyar dolarlık, Rollic Games’in 168 milyon dolarlık satışı üzere çıkışları da ekleyecek olursak katma kıymet 2 milyar doların üzerinde. Bu da bize hakikat işlerin pandemi üzere krizlerden etkilenmediklerini gösteriyor” diye konuşuyor.
Pekala, pandemi yatırımcıları nasıl etkiledi? Kurttepeli, bu soruya şu cevabı veriyor: “Her kriz beraberinde fırsatları da getirir. Pandemide yatırımcılar biraz daha temkinli davranmakla birlikte yanlışsız işlere yatırım yapmaya devam ediyor. Bu yıl önemli yatırımlar oldu. En çok yatırım teknoloji odaklı firmalara yapıldı. Ama tarımdan sıhhat teknolojilerine farklı alanlarda yatırımlar mevcut. Bilhassa oyun kesiminde hareketlilik hala sürüyor.”
Yatırımcılar açısından 2021 yılında hangi kesimlerin beğenilen olacağı konusunda ise Kurttepeli, şunları söylüyor: “Sağlık teknolojileri daha değer kazanacak. Fintek’in her vakit Türkiye için potansiyeli yüksek. Pandemiyle ilintili sıhhat, uzaktan eğitim, çalışmayı destekleyen eserler, dijital ödeme sistemlerinde büyük potansiyel var. Oyun dalı çok önemli ivme kazandı. Makine tahsili ve yapay zekâ alanlarından beslenen teşebbüsler de gelecek vaat ediyor. Aşı ile pandemi denetim altına alınırsa ekosistemde canlanmalar olacaktır. Önümüzdeki yıl da büyük yatırımlar gündeme gelecek. 2021 pandemi devrinin yaralarının sarıldığı bir yıl olacak.”
Morali bozmayın, iyi önder olun
Emre Kurttepeli, girişimcilere şu tavsiyelerde bulunuyor: “Öncelikle girişimcilerimiz moral bozmamalı ve ‘iyi liderler’ olmalı. Bu kapsamda takım ve müşterilerin sıhhat ve güvenliğine ekstra dikkat edilmesi kaide. Şirket işleyişinde ise nakit akışı idaresinin değeri iyi kavranmalı. Gereken yerlerde masraflardan tasarruf yapmak gerek. Teşebbüsler alacaklarını ve tahsilatlarını yakından takip etmeli. Pandemide ayakta kalmayı başarabilen teşebbüsler pandemi sonrasında daha güçlü hale gelecektir.”
Aslanoba: Yatırımı hiç kesmedim
Türkiye’de en ünlü melek yatırımcılardan biri Hasan Aslanoba. O pandemiye rağmen yatırımlarına orta vermedi. Aslanoba, teknoloji bazlı startup ve fonlara yatırım yaptıkları için pandemiden genel olarak olumsuz etkilenmediklerini anlatıyor ve ekliyor: “Mart ve nisan aylarında pandemi tepe yaptığında, birinci haftalarda sokağa çıkma yasakları nedeniyle birtakım yatırımlarımız çok olumsuz etkilendi. Lakin vakitle hayatın normalleşmesiyle pek birçok toparlandı. Hatta kimi yatırımlarımız bugün itibariyle olumlu etkilenmiş durumda.
Yeni iş modelleri
Türkiye ve globalde çok küçük fonlar ve yatırımlar dahil, 400’den fazla projeye toplamda 98 milyon dolar teknoloji yatırımı yaptım. Martı, Bisu üzere yerli startup’lara yatırımlarım oldu. Yurt dışında ise, yapay zeka ve yazılım bazlı, genelde küresel amacı olan startup’lara, küçük çaplı, erken basamak yatırımlar yaptım.”
B2B, SaaS üzere işlerin hala globalde en cazip yatırım alanları olduğunu belirten Aslanoba, şunları söylüyor: “Finans, sıhhat, perakende, lojistik üzere alanlarda yapay zeka bazlı startup’ların çok büyük yatırımlar aldığını görüyoruz. Market eserlerini süratli teslim eden iş modellerine büyük ilgi gösteriliyor.
Benim yatırımlarım da bu istikametlerde. Türkiye’deki yerli startup’lara da son yıllarda çok sayıda yatırım yapıldığı gerçek. Lakin bu Türkiye’ye has bir durum değil, birebir gelişmeye dünyada da ziyadesiyle şahit oluyoruz. Dünya ortalamasına ulaşabilmek için bile bizim startup’lara gelen yatırımların yaklaşık 15 kat artması gerekiyor.
Çabucak her alanda açık görüyorum. B2B SaaS startup’ları, yapay zeka bazlı olan ve finans, sıhhat, perakende, lojistik üzere büyük pazarlarda faaliyet gösteren startup’lara ilgim çok fazla. Kripto paralar için de yeni bir yükseliş devri açılabilir. Startup’lara yatırım planlarım hiç bitmeyecek üzere duruyor. Zira geleceğin ekonomilerine startup’ların hal vereceğini biliyorum.”
‘Küresel alana oynayın’
Hasan Aslanoba, girişimcilere ise şu tavsiyede bulunuyor: “İçinde çok iyi mühendislerin de olduğu üstün star bir takım kursunlar. Büyük pazarda tercihen globalde büyük sorun çözmeye çalışsınlar. Hangi sorunu çözeceklerine karar vermeden evvel, globalde hangi işlerin büyük yatırımlar aldığına da baksınlar. Belirli bir lokalde ürün-pazar ahengini yakaladıktan sonra çok gecikmeden küresel müşterileri ve yatırımcıları kazanmaya çalışsınlar.”
YARIN: YAPAY ZEKA VE SIHHAT YATIRIMCILARI ÇEKİYOR
Milliyet