Süt üreticileri bir müddettir çiğ süt fiyatında artış bekliyor. Bilhassa yem üzere girdi maliyetlerindeki son periyotta döviz bazlı süratli artışlar meydana geldiğini anlatan üreticiler, maliyetler karşısında zorda kaldıklarını tabir ediyor. Kimi süt üreticilerinin ise bu şartlar altında üretimden vazgeçip hayvanlarını kestirme yoluna gittikleri belirtiliyor. Bu noktada üreticilerin birinci talebi fiyat artışı olsa da, ilerleyen vakitler için asıl talep sürdürülebilir bir fiyat istikrarı. Buna nazaran, 1 litre süt fiyatına 1.5 kilo yem alınabilecek paritenin sağlanması isteniyor. Üretici örgütleri, tüm bu sıkıntıların tahlilinde kıymetli bir argüman olarak kooperatifleşmeyi gösteriyor. Örnek olarak ise, Türkiye’nin en esaslı kooperatiflerinden Tire Süt Kooperatifi var. Kooperatif, üretimi tüm evresinde desteklerken; alınan eseri mamul haline getirip zincir marketlere kadar pazarlamasını yapıyor, raflarda markasıyla yer alıyor.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, yem fiyatları başta olmak üzere girdi maliyetlerindeki artışların süt üreticisini zora soktuğunu bildirerek, “Süt fiyatları ivedilikle artırılmalı, üreticide en düşük fiyat 2 lira 80 kuruş olmalıdır” dedi. Bayraktar, brüt 2 lira 30 kuruş olan çiğ süt fiyatının mevcut durumda aralık ayına kadar sabitlendiğini hatırlatırken, “Ancak süt yem fiyatları yüzde 15.4, saman yüzde 12.9, mısır silajı yüzde 21.1, yonca otu ise yüzde 15.2 oranında artmıştır” diye konuştu.
‘İki formül var’
Tire Süt Kooperatifi Lideri Mahmut Eskiyörük, maliyet artışları nedeniyle üreticinin mağduriyetinin daima hale geldiğini tabir etti. Bu durumun üretimi de tehdit ettiğine dikkat çeken Eskiyörük, “Tüketiciyi ve üretimi korumak için üreticiyi muhafazamız lazım. Mesela süt için iki usul var; ya çiğ süt fiyatı artacak, ya da maliyetleri düşürmek. Biz en başta maliyetlerin düşürülmesi taraftarıyız. Zira bugün artan fiyat yarın yeniden maliyetler karşısında düşük kalacak. Tüketim azalacak ve bu kısır döngü devam edecek. Türkiye’deki üreticinin maliyetlerini yükselten en büyük sorun hammaddeyi uygun fiyata alamaması. Bunun da başında kooperatifleşememe sorunu var” diye konuştu.
Salçaya fabrika
‘Tire Süt Kooperatifi Türkiye tarımı için bir reçetedir’ diyen Eskiyörük, tek emellerinin kazanan üretici ve uygun fiyata esere erişebilen tüketici olduğunu lisana getirdi. Eskiyörük, yapılan çalışmalara ait şu bilgileri verdi:
“Örneğin toplu alımlarla yem üzere kaynaklarda fiyatları düşürüyoruz. Ortak makine kullanımı sayesinde çiftçimiz her makineyi almak zorunda kalmadan edinebiliyor. Bir öteki değerli çalışmamız ise pazarlama. Artık küçük ve orta ölçekli üreticinin birlik olmadan kazanması mümkün değil. Devlet siyaseti olarak teşvik edilmeli. Tire’de üreticimiz kazanan tarafta. İşletmeler büyüdü, göç durdu, maliyetler düştü. Kooperatifçilik endüstriye ucuza eser sağlamak değildir. Eseri markalı mamul olarak pazarlamaktır. Bir karar aldık ve salça fabrikası kuracağız. Domates üreticimiz de rahat edecek.”
1 litre sütle 1.5 kilo yem…
Tire Süt Kooperatifi üreticilerinin kazandığı ve eserlerini bedelinde sattıkları belirtilirken; öteki taraftan pek çok süt üreticisi güç günler geçirdiğini anlatıyor.
Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Lideri Tevfik Keskin, çiftçinin borçlarının ödeyeceği bu periyotta; borcuna karşılık olarak hayvanını kesmeye başladığını lisana getirdi. Keskin, “İmkanlara nazaran süt desteklemeleri on kuruştan 15 kuruşa çıkarıldı. Hayvan başına yem takviyesi getirildi. Lakin bu ortada yeme yüzde 25 – 30 ortasında artırım geldi. Fiyat birebir masraf devam ediyor, üretim sürüyor. Süt fiyatları revize edilmeli. Bir parite olarak bir litre süt 1.5 kilo yem alacak formda devam etmeli. Herkes bilir ki, üretici borcu varsa evvel ineğini kestirme yoluna gidiyor. Öteki devası olmuyor. Ve hayvancılıktan da bir anda çıkıyor. Bunu engellememiz lazım” sözlerini kullandı.
‘Sabitlenmesin’
Tevfik Keskin, çiğ süt fiyatlarının yıllık olarak sabitlendiğini hatırlatırken, bu nedenle yıl içinde artan maliyetler karşısında süt üreticisinin kasvetler yaşadığını lisana getirdi.
Keskin, “Sürekli artırım isteyen taraf üzere görünüyoruz. Halbuki yalnızca bir parite istikrarı istiyoruz. Bizler köyünde yaşayan ve yalnızca çiftçilik yapan beşerler olarak emelimiz çok kazanmak değil; borçlarımızı ödemek ve geçimimizi sağlamak. Bunu yaparken de, birlik olarak tüketiciye uygun fiyatlar sunulsun istiyoruz. Tüketim ve küçük üreticinin korunması gerekiyor” dedi.
Yarın: ‘ÜRETİCİ BİRLİKLERİ HER ŞEYDEN EVVEL TÜKETİCİYİ KORUR’
Milliyet