TBMM Lideri Mustafa Şentop, Kıtalararası Ekonomik İşbirliği (MIKTA) ülkeleri 6. Parlamento Liderleri Toplantısı’na videokonferansla katıldı.
Devir Lideri Güney Kore Ulusal Meclis Lideri Park Byeong-Seug’a, klâsik hale gelen MIKTA parlamento liderleri toplantılarının salgına karşın devam ettirilmesi konusundaki uğraşları için teşekkür eden Şentop, ele alınacak hususların ve yapılacak değerlendirmelerin, MIKTA ülkeleri ortasındaki dayanışma ve iş birliğini güçlendireceğine ve başka memleketler arası parlamenter yapılara da örnek teşkil edeceğine inandığını belirtti.
Geçen yıl Meksika’nın mesken sahipliğinde gerçekleştirilen verimli toplantıdan kısa bir müddet sonra başlayan Kovid-19 salgınının, bugüne kadar tesirlerini tüm dünyada şiddetle hissettirdiğini hatırlatan Şentop, salgın nedeniyle her kıtadan, ırktan, lisandan, dinden ve renkten 70 milyonu aşkın kişinin hastalandığını ve 1,5 milyondan fazla insanın hayatını kaybettiğini söyledi.
Şentop, “Virüs, beşerler ortasında fark gözetmediğine nazaran sıkıntımız de bir, acımız da. O halde kimseyi artta bırakmadan yaraları birlikte sarmak, geleceğe birlikte yürümek mecburiyetindeyiz.” tabirini kullandı.
Aşı çalışmalarından gelen müjdeli haberleri memnuniyetle takip ettiğini lisana getiren Şentop, insanlığın bu musibetten bir an evvel kurtulmasını diledi.
“MASKE DİPLOMASİSİ KAVRAMI ORTAYA ÇIKTI”
Salgının siyasi, diplomatik, ekonomik, ticari, kültürel, sosyolojik, ruhsal ve başka birçok alandaki tesirlerinin gelecek devirde görülmeye devam edileceğine dikkati çeken Şentop, bu tesirlerin, tarihten çıkarılan dersler ve bilimsel bir anlayışla daima birlikte yönetilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Şentop, salgınının memleketler arası alakalarda nasıl bir tesiri olacağına dair tartışmaların da tüm salgın sürecinde sürdüğünü belirterek, salgınla gayrette nasıl bir anlayışın muvaffakiyet sağlayacağına ait görüşler lisana getirilirken terazinin bir kefesine “korumacı ve güçlü ulus devlet” öteki kefesine ise “güçlü globalleşme ve daha tesirli milletlerarası ve uluslarüstü kurumlar” anlayışının yerleştirildiğini söz etti.
Başta Dünya Sıhhat Örgütü olmak üzere kimi memleketler arası kuruluşların salgın sürecini layıkıyla yönetemediği için hala eleştirildiğine değinen Şentop, Avrupa Birliği üyeleri ortasında dahi çekişmeler yaşandığını ve varoluş gayesine ters olarak ortalarındaki sonları tekrar yükselttiklerini anlattı.
Dünyanın en gelişmiş ve güçlü addedilen ülkeleri ortasında “maske savaşları” yaşandığını söyleyen Şentop, birbirlerinin tıbbi materyallerine korsanvari halde el koyan ülkeler olduğunu, birtakım ülkelerin sahip olduğu tıbbi imkanları yayılmacı dış siyasetleri için araçsallaştırmalarını tanım eden “maske diplomasisi” kavramı ortaya çıktığını vurguladı.
TBMM Lideri Şentop, başka taraftan ne kadar güçlü ve varlıklı olursa olsun hiçbir ülkenin her muhtaçlığını kendi başına karşılayamadığı ve öbür ülkelerin yardımına muhtaçlık duyduğu gerçeğiyle yüz yüze olunduğunu, geride kalan süreçte düzgün işleyen memleketler arası kuruluşların aslında ne kadar elzem olduğunun da müşahede edildiğini bildirdi.
“SORUNLARA LAKİN GÜÇLÜ İŞ BİRLİĞİYLE MUKABELE EDEBİLİRİZ”
“Aşırı müdafaacı ulus devlet anlayışının milletlerarası sistemde yol açabileceği arızaları hepimiz biliyoruz, görüyoruz.” diyen Şentop, giderek derinleşen ve yayılan global ve bölgesel meselelere lakin güçlü bir çok taraflılık ve iş birliğiyle mukabele edilebileceğini vurguladı.
Mevcut milletlerarası yapı ve kurumların da ıslahata muhtaçlık duyduğunun görmezden gelinemeyeceğini belirten Şentop, “Güçlü ulus devlet ile güçlü globalleşme ve daha tesirli milletlerarası ve uluslar üstü kurumlar, kimilerinin zannettiğinin tersine birbirlerinin ikamesi değil aksine tamamlayıcısıdır. Birini başkasına tercih etmemiz gerekmiyor. Karşı karşıya kaldığımız problemlerden çıkaracağımız derslerle her iki alanda da güçlenmenin yollarını aramak zorundayız. Türkiye olarak biz her vakit bu anlayışla hareket ettik.” değerlendirmesini yaptı.
Bir yandan milletinin hadimi, kendine sığınanların hamisi olma ve güçlü bir devlet inşası için çalışırken öteki taraftan öteki devletlerle ikili bağlantıları geliştirmek, milletlerarası kuruluşları güçlendirmek için uğraş gösterdiklerini anlatan Şentop, şöyle devam etti:
“Terazinin istikrarını kurmanın yollarını aradık. Salgın devrinde de tıpkı anlayışımızı sürdürdük. Hiçbir vatandaşımızı sahipsiz bırakmadık. Güçlü sıhhat altyapısının yanında vatandaşlara sunulan kapsamlı ekonomik ve toplumsal takviye paketleriyle güç bir imtihanı muvaffakiyetle yürütüyoruz. Öbür taraftan yardıma gereksinim duyan tüm ülkelere el uzatmaya çalışırken memleketler arası kuruluşlarla da iş birliğini sürdürdük. Hatta milletlerarası örgütlerin kapasitelerinin insani uğraşlar için nasıl kullanabileceğinin örneklerini gösterdik.
‘Ümitsizliğin gerisinde birçok ümitler var. Karanlığın arkasında kaç güneşler var.’ diyerek insanlığa umut aşıladık, aşılıyoruz. Salgınla çaba kapsamında 160’a yakın ülke ve 9 memleketler arası kuruluşa yardımda bulunduk, taleplerini karşıladık. Dünyanın en varlıklı ülkesi olmayabiliriz lakin dünyanın en cömert ülkesi olmakla gurur duyuyoruz.”
“ULUSLARARASI TOPLUMUN ANLAYIŞ VE KURUMLARIYLA YENİLENMEYE GEREKSİNİMİ VAR”
TBMM Lideri Şentop, memleketler arası toplumun, anlayış ve kurumlarıyla yenilenmeye, vaktin ve yerin ruhuna uygun hale gelmeye, getirilmeye muhtaçlığı bulunduğunun altını çizerek “Türkiye olarak ‘Dünya beşten büyüktür.’ sloganıyla daima bu gereksinime işaret ettik, etmeye de devam edeceğiz.” dedi.
MIKTA dahil birçok platformun, esasen bu arayışı yansıttığını aktaran Şentop, bu bağlamda bölgesel yahut işlevsel olarak bir ortaya gelen başka birçok yapıdan farklı niteliğe sahip olan MIKTA’nın, sağladığı istişare ve eşgüdüm platformunu hassaten değerli bulduklarını anlattı.
“SALGIN, SIHHAT KRİZİ OLMANIN ÇOK ÖTESİNE GEÇTİ”
Kovid-19 salgınının, toplumsal, ekonomik ve siyasi yansımaları dikkate alındığında, bir “sağlık krizi” olmanın çok ötesine geçtiğini tabir eden Şentop, “Etkin ve akla yatkın bir uğraş yürütülmezse salgının, yıkıcı ve telafisi güç toplumsal, ekonomik, insani ve siyasi sıkıntılara sebep olma potansiyeli taşıdığı artık herkesin malumudur.” diye konuştu.
Salgının mevcut ve muhtemel tesirlerini, somut datalarla ortaya koyan birçok çalışmanın bulunduğunu hatırlatan Mustafa Şentop, örneğin IMF’nin, 2020’de dünya ekonomisindeki daralmanın yüzde 4,4 olacağını öngördüğünü aktardı.
Birçok ülkede küçülmenin, münasebetiyle sosyoekonomik meselelerin çok daha önemli boyuta ulaşacağının da şimdiden görüldüğüne işaret eden Şentop, şunları söyledi:
“Bu noktada salgın yüzünden verdiğimiz can kayıplarını en aza indirmeye çabalarken kamu sıhhatinin korunması ile ekonomik ve toplumsal hayatın sürdürülmesi ortasında gerçek dengeyi bulmamız gerektiği gerçeğiyle de yüzleştik. Elhasıl, sıhhat ve iktisadın birbirinin rakibi değil tamamlayıcısı olduğu, salgın sürecinde çok net bir biçimde ortaya çıktı. Hem sıhhat hem de iktisat siyasetlerinde değerli roller oynayan parlamentoların bu sürece seyirci kalamayacağı da açıktır.
Ulusal iradeyi temsil eden ve insanlarımızın talep ve beklentilerine karşılık arayan parlamentolarda, salgınla uğraşa matuf kararlar alırken iktisadi ve toplumsal hayatın idamesinin minimum gerekler ile toplumsal sıhhatin korunması ortasındaki hassas dengeyi gözetmek durumundayız. Salgınla gayret kapsamında alınan önlemleri belirlerken bu kısıtlamaların toplumsal ve ekonomik tezahürlerinin ne olacağını da hassasiyetle irdelemeliyiz.”
Osmanlı İmparatorluğu’nu kuran Osman Gazi’nin hocası, alim ve mütefekkir Pir Edebali’nin Osman Gazi’ye verdiği öğütlerden birinin, “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.” anlayışı olduğunu anımsatan Şentop, “İşte bu şiarın şuuruyla ülkemiz, salgına karşı aldığı tedbirlerde toplumun tüm bölümlerinin muhtaçlıklarının karşılanmasına çaba ederken toplumsal kapsayıcılık ve dayanağı ön planda tutmakta, salgın karşısında daha savunmasız olan bayanların, çocukların, yaşlıların, engellilerin ve mültecilerin haklarının korunmasına özel kıymet atfetmektedir. Bu kapsamda özellikle şiddet mağduru yahut risk altındaki bayanlara sağlanan hizmetler ülkemizce bu periyotta de aksatılmadan sürdürülmüştür.” tabirlerini kullandı.
Şentop, salgın sürecinde şiddet mağdurlarının barınma gayeli kullanımına 46 ek tesis sunulduğunu belirtti.
Göçmenlerin, bulundukları ülkede sıhhat hizmetlerine erişiminin de değerle üzerinde durulması gereken bir mevzu olduğuna dikkati çeken Şentop, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bugün dünya genelinde 272 milyonu aşkın göçmen, yaklaşık 30 milyonunu mültecilerin oluşturduğu 80 milyonun üzerinde yerlerinden edilmiş kişi bulunuyor. 3,6 milyonu Suriyeli 4 milyona yakın yabancıya inançlı liman olan ülkemiz, son 6 yıldır dünyada en fazla mülteciye mesken sahipliği yapan ülke pozisyonunda. En başından beri olduğu üzere salgın sürecinde de muhafazamız altındaki Suriyeliler ülkemizdeki sıhhat hizmetlerinden vatandaşlarımızla eşit seviyede yararlanabiliyor.
Salgınla uğraşa dair afiş, broşür ve algoritmaların Arapça ve İngilizce versiyonları hazırlandı, göçmen sıhhati merkezleri başta olmak üzere ilgili üniteler tarafından halka ulaştırıldı. Kovid-19 hastası, temaslısı göçmenlere yönelik filyasyon çalışmalarının aktif bir biçimde yapılabilmesi gayesiyle Göçmen Sıhhati Merkezlerinde çalışan ve birden fazla Suriyeli olan sıhhat işçisine Kovid-19’la gayret çalışmaları hakkında eğitimler verildi, ayrıyeten filyasyon takımlarına Arapça-Türkçe bilen uygun nitelikteki işçi ek edildi.”
“SALGIN SÜRECİNDE İSLAMOFOBİ DAHA DA İVME KAZANDI”
Kovid-19 salgınının en değerli sınamalarından bir başkasının ise ayrımcı, ırkçı ve İslam tersi telaffuzlarda yaşanan tasa verici artış olduğunu söyleyen Şentop, birtakım ülkelerde, halihazırda tasa verici seviyede olan İslamofobinin bu periyotta daha da ivme kazandığını, kimi etnik ve dini azınlıklara mensup şahısların, göçmenlerin ve yabancıların salgınla ilişkilendirildiğini, bilhassa Müslüman ve azınlık kümelere karşı ırkçı telaffuzların gözle görülür derecede arttığını vurguladı.
Salgın periyodunda Asya kökenli insanlara karşı ayrımcı yaklaşımın arttığının da istatistiklere yansıdığını aktaran Şentop, “Uluslararası toplumun bir an evvel bahsin vahametinin farkına varıp bu telaş verici sorunun üstesinden gelmek için ortak irade çerçevesinde eforlarını birleştirmesi, aslında sıkıntı durumda olan hassas ve savunmasız kümelerin yeni mağduriyetlerle karşılaşmaması için daha dikkatli olması gerekiyor.” dedi.
Koronavirüs salgınının birebir vakitte çatışma bölgelerinde yaşayan sivillerin sıhhat ve korunma muhtaçlıklarını karşılamayı güçleştirdiğini anlatan Şentop, bu kapsamda Suriye’nin kuzeyinde muhaliflerin denetimi altındaki bölgelerde yaşayan sivillere yönelik başta BM olmak üzere, milletlerarası toplum tarafından sağlanan yardımların arttırılması gerektiğini vurguladı.
Filistin mültecileri ve tüm bölgenin istikrarı için hayati ehemmiyette hizmetler sunan BM Yakın Doğu’daki Filistin Mültecilerine Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) içinde bulunduğu mali krizi aşması için ek yardıma muhtaçlığı bulunduğunu belirten Meclis Lideri Şentop, şunları kaydetti:
“Biz ülkemize gelen talepler doğrultusunda yaşlılar, engelliler, kimsesiz çocuklar üzere dezavantajlı kümelere yönelik özel yardım programları oluşturuyoruz. Bangladeş, Etiyopya, Kenya, Pakistan, Sudan, Suriye, Tunus ve Yemen’de yerlerinden edilen bireyler, mülteciler ve göçmenlere; Bangladeş’te sokak çocuklarına, Gine’de engellilere ve yetim çocuklara, Kazakistan’da görme engellilere, Kenya’da yetim çocuklara, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde engellilere, Romanya’da engelli ve kimsesiz çocuklara, Moğolistan’da Çocuk Esirgeme yurtlarına, yaşlı ve engelli bakımevlerine, Moldova’da huzurevleri, yetimhaneler, kimsesiz çocuk yetiştirme meskenleri, evsizler için barınma meskenlerini kapsayan 15 toplumsal yardım merkezine, Mozambik’te kimsesiz çocuk ve yaşlı bakım konutlarına, Namibya’da engelli çocuk ve ailelerine, Yemen’de bayan sığınma meskenlerine ve öteki dezavantajlı kısımlara çeşitli kalemlerde yardım sağladık.
Türk İşbirliği ve Uyum Ajansı (TİKA) vasıtasıyla Afganistan, Bosna-Hersek, Filipinler, Gambiya, Gürcistan, Güney Sudan, Kolombiya, Moldova, Mozambik, Sırbistan, Sudan, Suriye ve Tacikistan’da lokal imkanlarla şahsî kollayıcı gereç ve hijyen materyali üretimine yönelik eğitim programları oluşturduk yahut lokal üretim için gereç temin ettik. Global huzur, barış ve istikrar için her bir ülkenin sorumluluk alması, hem dünya nimetlerinden yararlanırken hem de külfetler paylaşılırken adaleti ve eşitliği tesis etmemiz gerektiği kanaatindeyim. Bu sorumluluk şuuruyla hareket eden Türkiye, salgının insani, toplumsal ve ekonomik tesirlerinin asgariye indirilmesi ve global seviyede toparlanmanın en kısa müddette başarılması için üzerine düşenleri bugüne kadar olduğu üzere bundan sonra da yerine getirecek.”
Milliyet
