Geçen hafta piyasalarda yaşanan hareketlilik, başta iktisat idaresi olmak üzere düzenleyici heyetler ve iş dünyasının tesirli duruşuna sahne oldu.
“Güçlü iktisat, güçlü Türkiye” gayesi doğrultusunda, tüm dünyayı etkileyen Kovid-19 salgınının olumsuz tesirlerini bertaraf etmek ismine; bir dizi tedbirler alan Türkiye, iş dünyasının uğraşıyla ülkede çarkların yine dönmesinin ve ekonomik canlanmanın gelecek ismine umut veren sinyaller almasının önünü açmayı başardı.
Yaşanan aksiliklerin hala tüm dünyada son bulmaması hatta başta ABD ve Avrupa olmak üzere birçok bölgede pandemide ikinci dalga ihtimalinin konuşulduğu böylesine bir periyotta uzmanlar ve piyasanın önde gelen isimlerinden sakinlik daveti geldi.
‘Avantajımız çok’
Döviz, borsa ve altın üzere enstrümanlar ekseninde piyasalarda yaşanan oynaklıkta; gerek iş dünyası gerekse vatandaşların kaygıya kapılmamasına dikkat çekilirken; yaşanan sert hareketlerin kısa müddette yerini dinginliğe bırakması bekleniyor.
Dünya rekabetinde öne çıkmak için elinde güçlü silahları olan Türkiye’nin başta üretim olmak üzere turizm ve ihracatta önümüzdeki devirde önemli avantajları olduğunun altı çiziliyor.
Üretim endeksli iktisada geçilmesi gerektiğini lisana getiren iş dünyası temsilcileri, “Sakin olup beklemeliyiz” diyor.
‘BÜYÜMEDE OLUMLU AYRIŞTIK’
İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Sefer Şener, pandemi süreciyle birlikte ocak ayından itibaren bilhassa gelişmekte olan ülkelere dönük sermaye çıkışları yaşandığını lisana getirdi. Türkiye’nin birinci çeyrekte yüzde 4.5 büyüdüğünü belirten Şener, “Eğer pandemi süreci yaşanmasaydı Türkiye’de bu büyüme trendi devam edecekti. G20, AB, OECD ülkeleri içinde bu büyüme sayısı en büyük rakam” dedi.
Pandeminin gelişmekte olan ülkeleri etkilediğini ama Türkiye’nin birinci çeyrekteki yüzde 4.5’lik büyümesiyle bu ülkeler ortasında olumlu ayrıştığını söyleyen Şener, “Bu haftadan itibaren bilhassa mevduat faizlerinin üst taraflı hareket etmesiyle birlikte muhakkak ölçüde de olsa TL’nin öteki gelişmekte olan ülke para ünitelerine nazaran göreceli olarak müspet ayrışacağını söylemek mümkün. Tıpkı vakitte gerçek olarak faizlerin artması alınacak başka önlemlerle birlikte bilhassa borsadan ve mevduattan yabancıların çıkışını da yavaşlatacaktır” diye konuştu.
Ani hareket uyarısı
Birebir vakitte BDDK’nın etkin rasyo ile ilgili alacağı karar ve Merkez Bankası’nın açık piyasa süreçleri yoluyla alacağı önlemlerin piyasaların yavaş da olsa durulmasını beraberinde getireceğini kaydeden Şener, şöyle devam etti:
“Bu kurumların alacağı kararlarla birlikte Türkiye iktisadının süratli bir formda olağanlaşmasını beklemek mümkün. Bilhassa yatırımcılar bu süreç içerisinde ani hareketlerden kaçınmalı. Münasebetiyle durumların korunmasında yarar var. Olağanlaşmayı artıracak ögelerden biri de ağustos başında turizme dönük açılımların hızlanması önümüzdeki devir içerisinde olağanlaşmayı daha da hızlandıracaktır. İhracat da önümüzdeki devirde daha büyük bir ivme kazanarak cari açığın da sorun olabilme ihtimalini ortadan kaldıracaktır.”
‘Geleceğe umutla bakıyoruz’
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri İsmail Gülle, pandemi sürecinin bütün dünya ticaretini etkilediğini söyledi. Türkiye olarak bilhassa ihracata verilen dayanaklarla çok kısa vakit içinde ihracatı olağan periyotlar düzeyine taşıdıklarını belirten Gülle, “Ekonomi idaresinin bize bu hususta takviyesi çok fazla. Bu süreci de muvaffakiyetle yönettiler. Bu çalkantılı devirleri pek çok defa yaşadık. Lakin sonunda toparlanarak gittiğimizi gördük. Buradaki süreci de geleceğe umutlu bakarak yöneteceğiz ve ülkemizin muhtaçlığı olan döviz ve ihracat artışını sağlayacağız” diye konuştu.
‘Üretim ekonomisi’
Türkiye İş Bayanları Derneği (TİKAD) Lideri Nilüfer Bulut, bu sürecin çok gerçek tahlil edilmesi gerektiğini belirtti. “Üretim endeksli iktisada süratlice yönelmeliyiz” diyen Bulut, şöyle devam etti:
“Dövizi istikrarda tutabilmek için faiz artışına gidilmesi gerektiğini düşünüyorum. Merkez Bankası’nın da TL’nin bedeli karşılığı açıklamaları net yapması gerekiyor. Belirsizlik yabancı yatırımcının ülkemizden çıkmasına neden oluyor. Türkiye’nin attığı adımların çok sağlıklı olduğunu düşünüyorum. Sağlıklı bir biçimde bu süreci de atlatırız.”
‘Sakin olup beklemeliyiz’
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Idare Heyeti Lideri Nazmi Durbakayım, kurdaki bu düzeylerin 1.5 sene evvel yaşandığını ve tekrar dengelendiğini hatırlattı.
Tüm bölümlerin önlem alacağını belirten Durbakayım, “Konut kesiminde talihimiz uzun vadeli imalat ve satış olması. Kur arttı diye daire fiyatı çabucak artmıyor. Türkiye kur artışlarına yabancı değil. Tekrar geri gelmeyecek diye bir şey yok. Sakin olup beklemek lazım” dedi.
‘Toparlanma hızlanır’
Kur artışlarının hür piyasada önlenemediğini belirten Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken, ise “Bu durum sırf Türkiye’yle ilgili değil, dünyayla da ilgili. Hükümetten bu dalgalanmaların sabit fiyatlı ana girdilere yansıtılmamasını talep ediyoruz. Böylelikle yüksek fiyat artışları vatandaşa yansımamış olacak. Toparlanma süreci de hızlanacak” tabirlerini kullandı.
İstikrar ve öngörülebilirlik
Ziylan GYY Idare Heyeti Lideri Mehmet Büyükekşi, en kıymetli şeyin istikrar ve öngörülebilirlik olduğunu açıkladı.
Ani çıkış ve sert düşüşlerin o günkü dalgalanma müddetinde ödemesi olanlar için sorun yaratabildiğini belirten Büyükekşi, “Burada aşikâr bir şey sağlanabilirse ihracat açısından da kıymetli üretim açısından da kıymetli olacaktır. Önümüzdeki devirleri planlarken istikrarlı ve öngörülebilir bir kur olması son derece kıymetli. Bundan sonraki periyotta ithal eserler yerine yerli eserlerin öngörülebilirliği daha değer kazanacaktır.
İthal eserlerde kur artışlarıyla fiyatı öngöremiyorsunuz. Yerli eserlerde de, ki hükümetin planında ithal ikamesi olan eserleri desteklemesi siyaseti vardı, o siyasetin da uygulamaya geçmesi çok kıymetli. Yerli eserlerin tüketilmesi üretici için de değer kazanacaktır” tabirlerini kullandı.
‘Önlemler alınacaktır’
Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Lideri Ülkay Atmaca ise, “Hükümet tarafından bahisle ilgili tedbirler alınacaktır. Bu haftaki durumu da görmek lazım” dedi.
Daha fazla turist getirmek için neler yapılabileceğine odaklandıklarını söyleyen Atmaca, şöyle devam etti:
“Rusya charter uçuşları başlıyor. İç pazar hareketliliğimiz devam ediyor. İngiltere, Ukrayna’da artış var. Eski günlerdeki üzere bütün ülkelerden nasıl daha fazla turist alabiliriz bununla ilgili çalışıyoruz.”
Milliyet
