Capital, Ekonomist ve StartUp mecmuaları tarafından Vodafone Business ana sponsorluğunda “Yeni Dünyaya Hazır Mıyız?” ana temasıyla hibrit olarak düzenlenen Uludağ İktisat Tepesi devam ediyor.
Tepe kapsamında gerçekleştirilen “Kamuda Değişim Ajandası” başlıklı panelde konuşan Prof. Dr. Aşan, global borç meselesine ait soruya karşılık, hem kamu hem özel bölüm borçluluğunun salgın sürecine özel olmadığını, daha evvelce süregeldiğini söyledi.
Asya’nın cari fazla, Batı’nın ise cari açık veren coğrafya haline geldiğini kaydeden Aşan, “Asya’daki tasarruf sahipleri Batı’daki insanların kaynak gereksinimlerini gidermeye başladı. Bu trend salgında iyice hızlanmaya başlandı. Dün açıklandı, ABD’nin 2020 cari açığı son 10 yılın rekoru oldu. Yalnızca ABD açısından söylüyorum inanılmaz bir açıktan bahsediyoruz. Bir tarafta çok önemli tasarruf açığı, öteki tarafta fazlası var.” diye konuştu.
“Önümüzdeki devirde dünya iktisadını 2008 gibisi bir türbülansın beklediğini düşünüyorum”
Aşan, bu durumun finansal açının yanı sıra siyasi ve güvenlik konusunda da risk oluşturduğunu belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çok açık söyleyeyim, önümüzdeki devirde dünya iktisadını 2008 gibisi bir türbülansın beklediğini düşünüyorum. Bunun sinyallerini de almaya başladık. Elbette bizi de etkileyecek, dışında kalmamız zati mümkün değil. Bu seferki kurumsal eksikliklerden kaynaklanan bir durum değil. 2008 biraz öyleydi. Şu anda çok öteki bir sıkıntı var aslında karşımızda. Bu borç sorunu önemli bir kriz yaşamadan çözülmez.
Bütün bu borçların gerçek bedeli ödenebilir hale gelecek biçimde düşmesi gerekiyor. Öteki türlü bu ödenmez. Bunun da bir tek izahı var, iki şey olacak: Çok net, ya önemli bir iflas olacak ya da önemli bir enflasyon. Önemli bir enflasyonu dünya yaşamadığı sürece bu borcun gerçek yükü ödenebilir hale gelmeyecek. En azından benim öngörüm bu. Karamsar bir tablo çiziyor gibiyim, kimse kusura bakmasın, lakin bu nitekim bu türlü. Dünya bir enflasyon sürecinden geçecek. Geçmezse bu borçlar ödenebilir borçlar değil.”
“Finansal sistem, var olan ekonomik sistemden büsbütün kopuk çalışıyor”
Prof. Dr. Göksel Aşan, 2008’den bu tarafa dünya tarihinde hiç olmadığı kadar hem mali genişleme hem de direkt gelir artırıcı siyasetlerin bulunduğunu belirterek, coğrafik olarak bu kadar yaygın bir genişlemenin daha evvel yaşanmadığını söyledi.
Bütün bu mali genişlemeye karşın Almanya dışında istenilen büyüme sayısının yakalanamadığını anlatan Aşan, şu açıklamalarda bulundu:
“Finansal sistem, var olan ekonomik sistemden büsbütün kopuk çalışıyor, kendi içinde bir döngü yaratmış durumda ve sistemi beslemiyor. Öbür da alet yok elinizde. Mali genişlemeyi, finansal sistemi ve bankacılığı kullanmadan nasıl yapacaksınız? Geriye bir tek şey kalıyor: Çek dağıtmak. Artık bu yapılıyor, ABD’de ve birkaç ülkede. Salgınla karşı karşıya kalmasak bile bu çek dağıtma işi birkaç yıla gündeme gelecekti.”
“Tasarruf oranımızı artırmalıyız”
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Lideri Aşan, Türkiye’nin finans sistemindeki güçlü ve zayıf yanlarına ve İstanbul Finans Merkezi’ne ait soru üzerine, Türkiye’nin bankacılık bölümündeki kurumsal yapının çok önemli sigorta misyonu gördüğünü söyledi.
Türkiye’nin çok büyük iktisada sahip olduğunu lisana getiren Aşan, tesir ettiği coğrafya ile birlikte çok önemli bir potansiyeli barındırdığının altını çizdi.
Aşan, Türkiye’nin şimdi 2,5 yıllık yeni bir sisteme sahip olduğunu, bu sistemin vakitle çok daha iyi işler hale geleceğini kaydetti. Tasarruf oranındaki düşüklüğün ise dezavantaj olduğunu belirten Aşan, bir halde tasarruf oranının artırılması gerektiğini anlattı.
“Türkiye, yaşadığı türbülansı aşacak”
Göksel Aşan, Türkiye’nin şu anda yaşadığı türbülansı aşacağını, sakinleşeceğini ve yoluna devam edeceğini vurgularak, kelamlarını şöyle tamamladı:
“İstanbul Finans Merkezi üzere büyük ve uzun devirli, geleceğe dair projeleri kurban etmemeliyiz. 2022’nin ortasında İstanbul Finans Merkezi’ni aktif hale getireceğiz. TBMM’de bir kanun var. O da önümüzdeki günlerde Genel Şuraya inecek. Kanun onaylanınca esasen Resmi Gazete’de yayımlanacak. Birtakım istisnalar var fakat bu istisnalar büsbütün makul, spesifik süreç bazında istisnalar. Onun bir formülasyonu var. Bu kanun çıktıktan sonra da çabucak lansmana başlayacağız.
Olağan yabancıların gelmesini çok istiyoruz. Ortamı da biraz onlara uygun hale getirmemiz gerekiyor. Ben bunların küçük sancılar olduğu kanaatimdeyim. Bunlar aşılacak. Türkiye’yi ve İstanbul’u konuştuğumuzda ve aktifliğini de dikkate aldığımızda inanılmaz bir potansiyelden bahsediyoruz. Bu işlere daha uzun periyotlu bakmamız lazım. O açıdan çok ümitliyim.”
Milliyet
