Bursa’nın İnegöl ilçesinde bir fuarda meydana gelen cinsel taciz vakasının temyiz müracaatını pahalandıran Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, adeta hukuk fakültelerinde okutulacak bir içtihat metnine imza attı. Çalıştığı fabrikadan tazminatsız kovulan personel; işten haksız çıkarıldığını tez ederek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai, genel tatil ve fiyat alacaklarının tahsilini talep ederek İş Mahkemesi’nin yolunu tuttu.
Davacının argümanlarının temelsiz olduğunu lisana getiren davalı şirket sahibi ise davacının işyerinde çalışan Y.K. isimli bayan personele cinsel tacizde bulunduğu için haklı nedenle çıkarıldığını, kıdem ve ihbar tazminatı alamayacağını, ayrıca bir alacağı da bulunmadığını savunarak davanın reddini talep etti. Mahkeme, feshe destek savın ispatlanamadığı münasebeti ile davanın kısmen kabulüne karar verdi. Kararı davalı temyiz etti.
ÇALIŞAN BAYANI İŞ DEĞİL TACİZ HADİSELERİ YORUYOR
‘İçtihat metni’ niteliğinde bir karara imza atan Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, Türkiye’de çalışan bayanların başlarının cinsel taciz hadiseleriyle kederde olduğunu, bayanları işin yükünün değil, cinsel taciz hadiselerinin yorduğuna dikkat çekti. Cinsel tacizin genel olarak ‘Kişiye yönelik tehdidi içeren, onu aşağılayan ve küçük düşüren, duygusal ve ruhsal olarak çökmesine sebep olan, kişinin iradesi dışında kendisine yönelik gerçekleştirilen sözel, fizikî ve/veya öteki çeşitlerde cinsel içerikli rastgele bir davranış’ olarak tanımlandığı vurgulandı. Cinsel tacizin; muhatabının kişilik haklarına ve çalışma özgürlüğüne taarruz niteliğinde olduğu tabir edildiği kararda şöyle denildi: “İşyerinde cinsel taciz, ferdi olarak mağdurlar üzerinde çok boyutlu yıkıcı tesirlere sahip olmanın yanı sıra ailesel, kurumsal ve toplumsal seviyelerde de derin tesirler bırakan ferdi ve toplumsal bir sorun niteliğini taşımaktadır. Ülkemizde iş alanlarının gelişmesi, bayanların okuma, bilgi ve maharetlerinin artması, bir çok meslek kolunda yapılacak işe daha yatkın ve işin niteliğine nazaran erkeklerden daha mahir olmaları sonucunda bir çok bayan iş hayatında yer almaya başlamış, her alanda bayan personellerin sayısı artmaya başlamıştır. Her alanda çalışma hayatına atılan, her kademede muvaffakiyet ile yer alan bayan emekçilerimizin çalışma omurundaki en büyük mani işin fiili, fiziki zorlukları değil, işyerinde, iş hayatında karşılaştıkları, muhatap oldukları cinsel tacizlerdir. Bugün ülkemizde ve endüstrileşmiş ülkelerin birçoklarında işyerinde cinsel taciz sorunu üzerinde ehemmiyetle durulan ve yasal düzenlemelerle engellenmeye çalışılan bir alan haline gelmiştir.
İş yerinde cinsel tacizin önlenmesinin yolu, taciz mağdurunun rastgele bir aşağılamaya maruz kalmadan karşı çıkabilmesini, tacizde bulunanı şikayet edebilmesini sağlayacak ortamın sağlanmasından, taciz failinin ise gerekli yaptırımlara maruz kalacağını bilmesinden geçmektedir. Patronlar bu bahiste hassas davranmak, tacizi engelleyici, mağdurun çekinmeden şikayetçi olabileceği ortamı sağlamak için gerekli önlemleri almak, savları ciddiyetle soruşturup, gerekli yaptırımları uygulamak zorundadır. Cinsel taciz aksiyonunun yapısı gereği arkasında kanıt bulunması her vakit mümkün olmayabilir. Mağdurun ya da mağdurenin tek başına olduğu yerlerde bu çeşit aksiyonlara maruz kaldığı ve tacize uğrayanın çok azının çeşitli nedenlerle bu çeşit vakaları patrona yansıtabildiği dikkate alındığında ispat noktasında tacize uğrayan lehine değerlendirmeye gidilmelidir. Ceza davasında kanıt yetersizliği nedeni ile beraat kararı verilmiş olması hukuk yargıcını bağlamayacağından mevcut kanıt durumuna nazaran karar verilmelidir.”
TACİZCİYE TAZMİNAT VERİLMEYECEK
Y.K. isimli bayan çalışanın, iffetini ortaya koyarak tacize uğradığını söylemesinin manidar olduğunun belirtildiği kararda; taciz vakaasının fuarda meydana geldiği hatırlatıldı. Kararda şu sözlere yer verildi: “Davacı bayan; fuar günü yardım etmek için davacının çalıştığı üniteye gittiğini, yalnız kaldıkları bir sıra davacının üzerine gelip kendisini sıkıştırdığını, göğüslerine dokunduğunu, kızın yaşındayım bırak diye bağırdığını, eline bıçak aldığını ve bu sayede kurtulduğunu beyan etmiştir. Davalı şahidi F. yeminli tabirinde; Y’nin korkmuş vaziyette yanına gelip bir müddet konuşamadığını, daha sonra ağlayarak ve titreyerek başından geçenleri anlattığını lisana getirmiştir. Tutanağa bağlanan hadisenin sonraki günü davacının bu sebeple işten çıkarıldığı anlaşılmıştır.
Ülkemizde çalışanların cinsel tacize karşı korunması emeli ile Türk Ceza Kanunu’ndaki düzenlemeler dışında Türk Borçlar Kanunun’da ve İş Kanunu’nda yasal düzenlemeler yapılmış, cinsel taciz 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. unsurunun II/b ve (d) bentleri emekçi açısından haklı fesih sebebi, 25/II-c unsuru ise patron açısından haklı fesih sebebi olarak düzenlemiştir.
Cinsel taciz hareketinin yapısı gereği gerisinde kanıt bulunması her vakit mümkün olmayabilir. Mağdurun ya da mağdurenin tek başına olduğu yerlerde bu cins hareketlere maruz kaldığı ve tacize uğrayanın çok azının çeşitli nedenlerle bu cins vakaları patrona yansıtabildiği dikkate alındığında ispat noktasında tacize uğrayan lehine değerlendirmeye gidilmelidir.
Ceza davasında kanıt yetersizliği nedeni ile beraat kararı verilmesi dahi hukuk yargıcını bağlamayacağından mevcut kanıt durumuna nazaran karar verilmelidir. Somut uyuşmazlıkta, tacize uğradığını bildiren bayan personel Y.’nin iffetini ortaya koyarak davacıya bu çeşit ithamda bulunması için bir sebep bulunmadığı üzere, şahit F,’nin de davalı ile bir hasımlığı olmadığı anlaşılmaktadır. Tüm bu sebeplerle davalı şahitlerinin birbirini teyit eden beyanları karşısında işverence yapılan feshin İş Kanunu’nun 25/II-c hususuna nazaran haklı nedene dayandığı anlaşıldığından, davacının kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddine karar verilmesi gerekirken, yerinde olmayan münasebet ile bu taleplerin kabulü kusurludur. Mahkeme kararının bozulmasına oy birliği ile hükmedilmiştir.”
Milliyet
