Dünyanın her yerine teşhis kiti gönderiyor
Sentromer DNA Teknolojileri’nin kurucusu Pınar Akalın, salgın sürecinde geliştirdiği teşhis kitiyle öne çıktı. O, 11 yıldır sentetik DNA üzerinde çalışıyor. Şirketi siparişe özel DNA sentezleme konusunda Türkiye’nin öncü firmaları ortasında. Pandemi sürecinde ‘SentroPlex Covid-19’ teşhis kitini geliştirdi. Akalın, “Kitimiz Kovid-19 teşhisinde virüsün 2 genini hedeflemesinin yanısıra bir de denetim olarak insan genini tahlil ediyor” diyor.
Ağır talep
Pandemi devrinde dünyanın dört bir yanından gelen talepler üzerine geliştirdikleri teşhis kitlerinin ihracatına başladıklarını aktaran Pınar Akalın, “Firmanın 11 yıllık geçmişinde böylesine ağır bir periyot yaşamamıştık. Sokağa çıkmanın yasaklandığı günler dahil olmak üzere özel müsaadeyle neredeyse her gün laboratuvardaydık. Yeni koronavirüsü tanıdıkça, bilgimiz arttıkça gelişen muhtaçlık ve talepler doğrultusunda çalışmalarımız devam ediyor” diye anlattı.
Yeni olağan periyotta teşhis kiti kullanımıyla ilgili de Pınar Akalın, şunları söyledi: “Önümüzde uzun bir yıl var. Sonbaharın sonlarına hakikat grip dönemiyle birlikte hastalıkların birbirine karışacağını, teşhis kitlerine muhtaçlığın tamamıyla artacağını varsayım ediyorum. Laboratuvarda uygulanabilen PCR kitlerine ek olarak rapid test olarak tabir edilen 10-15 dakika içinde hastalığın geçirilip geçirilmediğine dair bilgi veren süratli testlerin de kullanımının yaygınlaşmasını bekliyoruz. Biz de teşhis eserlerimize süratli testleri ekleme uğraşı içindeyiz. Validasyon testlerinin vakitlice tamamlanması ve yetkili kurumlarca onayı üzerine yeni kitleri her zamanki Sentromer kalite garantisi altında Immunitest markasıyla pazara sunmayı planlıyoruz.”
Genetik eğitimi aldı
Pınar Akalın, kimya, moleküler biyoloji ve genetik eğitiminden sonra Amerika, Singapur ve Türkiye’de araştırma kurumları ve özel şirketlerde biyoinformatik ve genomik bilimlerde çalışmalarını sürdürdü. 2009’da, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın başlattığı Teknogirişim Sermaye Desteği’nden yararlanarak İstanbul İTÜ Maslak yerleşkesinde bulunan KOSGEB Teknoloji Geliştirme Merkezi’nde sentetik DNA ve DNA temelli eserlerin geliştirilmesi ve üretimi maksatlı bir biyoteknoloji firması kurdu. Kısa müddette Türkiye’nin her vilayetinde üniversite araştırma üniteleri, tıbbi genetik ve besin tahlil laboratuvarlarına eser ve laboratuvar hizmetleri satmaya başladı.
Hastane robotuyla uzaktan müdahale
Koronavirüsün bulaşıcı bir hastalık olması nedeniyle bu devirde uzaktan müdahale eden robot teknolojileri de bir oldukça gelişti. Sıhhat çalışanlarının hastalara müdahalesi için pek çok robotik çalışma yapılıyor.
Polonom Robotics Kurucu Ortağı Doç. Dr. Sırma Yavuz da bu alanda çalışma yapan bir isim. Polonom, 2006’da otonom taşınabilir robotlar üzerinde çalışmalar yapmak üzere akademisyen ve öğrenciler tarafından kuruldu. Yavuz, Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Elektrik Mühendisliği Bölümü’nden mezun. Tıpkı üniversitede Bilgisayar Mühendisliği’nde yüksek lisans yaptı. Hala YTÜ’de öğretim üyesi olarak çalışıyor. 2017’den beri de meslektaşı Dr. Erkan Uslu ile kurduğu Polonom Teknoloji firmasının genel müdürlük misyonunu yürütüyor.
Tam otonom
Yavuz, geliştirdikleri hastane robotuyla hastane çalışanlarının iş yükünün ve bulaş riskinin azaltılmasını hedeflediklerini söyledi. Yavuz, robotun özellikleriyle ilgili de, “Robotumuzun tıbbi materyalleri taşıma sırasında dezenfekte etme, hasta ile tabip ortasında uzaktan sesli ve görsel irtibat sağlama, kişi tanıma, hastaların tıbbi bilgilerini alma üzere pek çok özelliği var. Geliştireceğimiz hastane robotunun en değerli özelliklerinden biri tam otonom çalışması olacak. Yani istenilen bir yere rastgele bir refakatçi olmadan kendi kendine gidip verilen vazifesi gerçekleştirebilecek. Hem bir arayüz üzerinden hem de sesli olarak robota misyon verilebilecek” bilgisini verdi.
Robotun dizaynıyla ilgili çalışmalar bitmiş. Sırma Yavuz, yazılım kısmının da esasen değerli ölçüde birikimleri olduğu için çok uzun bir vakit almayacağını lisana getirerek, üretimin yapılması, kimi medikal ölçüm aygıtlarının entegrasyonu ve test evreleri ile eserin tamamlanmasının 1 yıl kadar sürebileceğini aktardı.
Test basamağında
Şu anda robotun geliştirilmesi ve ticarileşmesi için Yıldız Teknopark ile takviye almak üzere devam eden bir müracaatları var. Sırma Yavuz, “Testlerin yürütüleceği ve şahsen robotun işlevleri için ise büyük bir pandemi hastanemiz ve oradaki hekimlerimizle çalışıyoruz. Uzun vadeli üretim adedi ile ilgili şu anda net bir öngörüm yok. Birinci etapta ortaya çıkacak eserlerin birlikte çalıştığımız hastanede başarılı halde kullanımı üretimin artmasında belirleyici olacaktır. Lakin hem yurt içinde hem yurt dışında yakın vakitte bu alandaki muhtaçlıklar daha bariz hale geldi ve yakın vadede talebin ve dolayısı ile üretimin süratle artacağını düşünüyorum” diye konuştu.
Yiyeceklere korona bariyeri
Koronavirüsün besinlerden bulaşacağı kuşkusuna karşı da pek çok tedbir alınıyor. Teşebbüsçü Emine Yılmaz, Yıldız Teknopark bünyesinde faaliyet gösteren besin teknolojisi şirketi Hyggefoods’un kurucusu. Geliştirdiği antiviral yenilebilir kaplama sıvısı BioCoBloc, salgın nedeniyle giderek daha ehemmiyet kazanan besin güvenliği konusunda kıymetli bir boşluğu dolduruyor. Bu sıvı ile kaplanan meyve ve sebzeler virüsün direkt tüketiciye ulaşmasını engellediği üzere yerli meyve ve zerzevatın katma bedeli yüksek formda ihraç edilmesine de imkan sağlıyor.
Sıhhat için değerli
Yılmaz, antiviral yenilebilir besin kaplama gerecinin geliştirilmesi projesi ile hastalığın toplumda denetimsiz yayılımının engellenmesi ve hastalıkların önlenmesinde tesirli gözetici eserlerin geliştirilmesini amaçladıklarını söyledi.
Emine Yılmaz, “İnsanlar direkt temas ettikleri meyve ve sebzelerle virüsün yayılmasına imkan sağlıyor. Antiviral yenilebilir kaplama materyali ile kaplanan zerzevat ve meyveler virüslere karşı korunacak. Sıhhate hiçbir ziyanı yok. Tüketiciler BioCoBloc ile kaplanan meyve ve sebzeler üzerinde küçük etiketler görecekler. Bilhassa soymadan yenilen ve kısa ömürlü çilek, kiraz, üzüm üzere meyveler için tüketici dostu bir eser olacak” dedi.
Emine Yılmaz, İTÜ Kimya Mühendisliği mezunu. Yurtiçi ve yurtdışında birkaç firmada 6 yıl çalıştıktan sonra besin teknolojisi firması Hyggefoods’u, 2018’de kurdu.
Dokumadan de talep var
Eserin geliştirme ve test çalışmalarının devam ettiğini aktaran Yılmaz, şöyle konuştu: “Bütçelendirme ve satış planları yapılıyor. Eseri biz besin dalı için hazırladık fakat bize dokuma bölümünden talepler gelmeye başladı. Dokumada kıymetli ve ağır olarak yapılan yıkama prosesinde şu an kullandıkları ağır kimyasallar yerine bitkisel bazlı eserlere muhtaçlık duyduklarını ilettiler. Biz orta numunelerimizi onlara da yolladık. Ayrıyeten Hyggefoods tüketici dayanak çizgisinden bize ulaşan ferdî tüketiciler bu eserlerin marketlerde satılıp satılmayacağını sordular. Eseri olabilecek her yerde pozisyonlandırma kararı aldık.”
Milliyet