İkinci Dünya savaşı sırasında Nazilerden kaçan 769 Yahudiyi taşıyan Struma gemisinin Şile açıklarında Sovyet denizaltısı tarafından batırılmasının üzerinden 79 yıl geçti. Struma’yı 769 yolcusu ve 10 mürettebatıyla batıran Sovyet denizaltısının kumandanı Yüzbaşı Dmitry Mitrofanovic Denezhko’nun hava hücumunda öldüğüne, ScHC 213 denizaltısının ise Romanya açıklarında tüm mürettebatıyla battığına dikkat çeken deniz tarihi araştırmacısı Ali İstek İşipek, “Farklı hedeflerle inşa edilmiş ve farklı maksatlardaki insanları taşıyan iki geminin ortak bahtı savaşlarda yaşanan dramların trajik bir örneğidir” dedi.
![](https://murphyhaber.com/wp-content/uploads/2021/02/katil-denizalti-karadenizde-batmis-0-XOifeBud.jpg)
Stalin’in buyruğuyla
Nazilerden kaçan 769 Yahudi’yi Romanya’nın Köstence limanından getiren Struma, 15 Aralık 1941 tarihinde Sarayburnu açıklarında demirlemişti. 72 gün süren memleketler arası diplomatik teşebbüslere karşın Karadeniz’e gönderilen Struma 24 Şubat 1942’nin birinci saatlerinde Şile-Yom Burnu açıklarında Sovyet denizaltısı SC 213’ün gayesi olmuştu. Stalin’in buyruğuyla ateşlenen torpido Struma’yı batırırken yalnızca David Stoliar kurtulmuştu. İstanbul Deniz Müzesi eski Kumandanı Emekli Deniz kurmay Albay Ali İstek İşipek, Struma ile onu batıran SC 213’ün tıpkı bahtı paylaştığını ikisinin de Karadeniz’in karanlık sularına gömüldüğünü belirtti.
Facianın 79’uncu yıldönümünde Sovyet arşivlerine giren İşipek, “Yahudi mültecilerle batan Struma ve onu batıran Sovyet ShCh 213 denizaltısının kıssası 1942 yılında Karadeniz’in soğuk sularında kesişti. Türkiye üzerinden Filistin’e gitmek isteyen Romanyalı varlıklı Yahudi kümesi Struma’yı kiralamışlardı. Köstence’den 769 yolcu ve 10 mürettebatla yola çıkan Struma makinesi bozulduğu için Sarayburnu açıklarında demirlemişti. Memleketler arası görüşmeler sonuç vermeyince 23 Şubat 1942’de makinesi çalışmayan gemi, Şile açıklarında bahtına terk edilirken 24 Şubat sabahı torpillenerek batmış ve 103’ü çocuk 768 Yahudi mülteci ölmüştü” dedi.
![](https://murphyhaber.com/wp-content/uploads/2021/02/katil-denizalti-karadenizde-batmis-1-7JUHwSJq.jpg)
Çankaya’yı batırmıştı
Sovyet arşivlerinde denizaltı harekatı için ‘24.2.1942 sabahı müdafaasız düşman gemisi Struma’ya rastlandı. Gemi 1118 metreden muvaffakiyetle torpidolandı ve batırıldı’ notunun yazıldığını belirten Ali İstek İşipek, ShCh 213’ün kumandanı Yüzbaşı Dmitry Mitrofanovic Denezhko’dur. Struma’dan birkaç saat evvel 23 Şubat akşamı Karaburun açıklarında Türk yelkenlisi Çankaya’yı içindeki Türk mürettebatla batırmıştı. Hatta 3 Mart’ta tekrar Türk gemisi Adana’ya saldırmış lakin batıramamıştı. O kumandan hücumdan 1 ay sonra Tuapse’deki hava akınında öldü. Denizaltısı da 6 ay sonra karakol misyonu için gönderildiği Tuna Irmağı deltasında Almanların mayın çizgisine çarparak battı. Böylelikle Struma ve onu batıran denizaltı SchC 213, Karadeniz’in
derinliklerinde tıpkı bahtı paylaştı.
43 mürettebatı ölen ShCh 213, 2008 yılında Köstence açıklarında 30 metre derinlikte bulundu. Struma insanlık ayıbı olarak tarihe geçti” diye konuştu.
Türkiye 4 sorumlu ülkeye örnek olmalı
Ünlü tarih romancısı Aaron Nommaz ise, Struma ile en büyük hesaplaşmayı Türkiye’nin yaptığını fakat İngiltere, Rusya, Romanya ve Almanya’nın sessiz kaldığını söyledi. Struma kitabının muharriri Nommaz, “Stalin, Alman işgalinden korktuğu için Karadeniz’de balıkçı teknelerinin bile batırılmasını emretmişti. Türkiye dışında sorumlu ülkelerin hiçbiri Struma ile hesaplaşamıyor. Bu faciada Türkiye’den daha değerli rolü olan ülkeler var. Devrin şartları incelendiğinde Türkiye’nin bu 4 ülkeden çok daha az kabahatli olduğu açık. Türkiye’de anma yapılırken neden bu ülkelerde yapılmıyor? Struma konusunda Türkiye’nin uğraşları 4 ülkeye örnek olmalıdır” dedi.
Milliyet