A vitamini olağan görme, bağışıklık sistemi ve üreme işlevi için kıymetlidir. A vitamini ayrıyeten kalbin, akciğerlerin, böbreklerin ve öbür organların düzgün çalışmasına yardımcı olur.
İki farklı A vitamini çeşidi vardır
1- Evvelce oluşturulmuş A vitamini (retinol): et, organ etleri (karaciğer vb.), kümes hayvanları (yumurta vb.), balık (somon, karides vb.) ve süt eserlerinde (tereyağ, peynir, çedar, krema, zenginleştirilmiş margarin vb.) bulunur.
2- Provitamin A: meyveler (kavun, kayısı, mango, papaya), sebzeler (yeşil yapraklı sebzeler, ıspanak, brokoli, havuç, tatlı patates ve bal kabağı üzere yeşil, turuncu ve sarı sebzelerde) ve başka bitki bazlı eserlerde bulunur.
Karaciğer varlıklı bir A vitamini kaynağıdır. Bilhassa hamilelik devrinde haftada 1’den fazla yenmemelidir. Zenginleştirilmiş kahvaltılık gevreklerde A vitamini içerir.
Besinlerde ve besin desteklerinde yaygın olarak kullanılan tipi provitamin A tipi beta karotendir. Beta karoten gerektiğinde kolaylıkla A vitaminine dönüştürülebilir.
Karotenoidler antioksidan vazifesi görür, katarakta karşı esirgeyici özellikler içerir. Ayrıyeten akciğer kanser riskini azaltıcı tesirler göstermektedir.
A vitamini eksikliği
A vitamini eksikliği azdır. A vitamini karaciğerde depolandığından eksiklik belirtilerinin ortaya çıkması 2 yıl kadar sürebilir.
Gece körlüğü ve çok kuru, pürüzlü bir cilt A vitamini eksikliğinin göstergesidir. Mümkün başka belirtiler; enfeksiyonlara karşı direncin azalması, kusurlu diş gelişimi ve yavaş kemik büyümesidir.
A vitamini eksikliği şiddetli kızamık içinde bilinen bir risk faktörüdür. Lakin kimi bireylerde A vitamini alımında zorluk görülebilmektedir. Bunlar; prematüre bebeklerin birinci yılları, gelişmekte olan ülkelerde bebekler, küçük çocuklar, gebe emziren bayanlar, kistik fibrozlu bireyler.
En yaygın eksiklik belirtisi kseroftalmi (az ışıkta görememe) denilen bir göz rahatsızlığıdır. Tedavi edilmemesi körlüğe sebebiyet verebilmektedir.
A vitamini fazlalığı
Tek başına besinlerle yüksek oranda A vitamini almak zordur fakat multivitamin destekleri yüksek dozlarda A vitamini içerir. Retinol (önceden oluşturulmuş A vitamini) alımı yüksek toksisiteye neden olur, kemikler için ziyanlıdır. Beta karoten yahut başka A vitamini formlarını tüketmek cildi sarı-turuncu renge çevirebilir, fakat inançlı kabul edilmektedir.
Akne, sedef hastalığı ve öteki cilt durumlarını tedavi için kullanılan birtakım ilaçların bedende retinolü taklit eden bileşikler içerdiği bundan sebep kemik sıhhatini olumsuz etkilediği, çocuklarda ve gençlerde büyümenin gecikmesine neden olduğu saptanmıştır. Tavsiye edilen günlük A vitamini ölçüsü bayanlar için 700 mcg, erkekler için 900 mcg’dır.
Milliyet
