Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “İnsan Hakları Aksiyon Planı, değişim ve ıslahat irademizin devam ettiğinin ve devam edeceğinin bir örneğidir.” dedi.
Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen İnsan Hakları Hareket Planı Tanıtım Toplantısı’nda konuştu.
Toplantının ülkeye, millete, adalet teşkilatına, tüm kurum ve kuruluşlara iyi olmasını dileyen Erdoğan, hayli uzun süren ve çok emek verilen bir çalışma sürecinin sonunda bu dokümana kesin biçimini veren Adalet Bakanı Abdulhamit Gül ve grubuna teşekkür etti, aksiyon planına katkı sağlayan tüm kurumlara şükranlarını sundu.
Yaklaşık iki yıl evvel Yargı Islahatı Strateji Belgesi’ni milletle paylaşırken, bu dokümanın tıpkı vakitte bir sonraki ıslahat hazırlıklarının da başlangıcı olduğunu söylediğini anımsatan Erdoğan, bugün, bu kelamı yerine getirmiş olmanın huzuruyla aksiyon planını millete sunduklarını lisana getirdi.
Hayatın bizatihi kendisinin kesintisiz bir değişim süreci olduğu gerçeğinin, her alandaki ıslahatların kesintisiz sürdürülmesi gerektiğine işaret ettiğini aktaran Erdoğan, ülkeyi yönetme sorumluluğu üstlendikleri günden beri bu doğrultuda attıkları tarihi kıymetteki adımların şahidinin de millet olduğunu vurguladı.
“ADALET DAVAMIZIN PUSULASI İNSANDIR, İNSAN ONURUDUR”
“Bugün açıklayacağımız aksiyon planı da değişim ve ıslahat irademizin devam ettiğinin ve devam edeceğinin bir örneğidir.” sözünü kullanan Erdoğan, İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın, geçmişin muhasebesi ile geleceğin murakabesinin eseri bir evrak olduğunu kaydetti.
Her hususun hayata geçmesi için gereken adımların kararlılıkla atılacağını, gelecek hafta da ekonomik ıslahat programını milletle paylaşacaklarını bildiren Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Tarih bize, ne vakit adalete sıkı sıkıya sarılmışsak o vakit yükseldiğimizi, güçlendiğimizi, huzurlu ve müreffeh toplum haline geldiğimizi gösteriyor. Buna karşılık ne vakit da adalet yolundan sapmışsak, gerilediğimizi, zayıfladığımızı, iç ve dış külfetlerin tartısı altında ezildiğimizi müşahede ediyoruz. Tekrar yakın tarihimiz, bize yaşadığımız acı deneyimlerle mülkün temelinin adalet olduğunu, adaletin temelinde de hakları ve onuruyla insanın bulunduğunu öğretmiştir. İşte bunun için bizim adalet davamızın pusulası insandır, insan onurudur, insanın sahip olduğu tüm haklarıyla hayatını sürdürebilmesidir. Medeniyet müktesebatımız bize, adaletin yerini bulmasının çok hassas bir istikrara bağlı olduğunu anlatıyor. ‘Bir çiçeğe az su vermek onu kuruturken, fazla su vermek de soldurur’ gerçeği, adaletin kuyumcu titizliğiyle uygulanmasını gerektiriyor. Ayrıyeten o denli her gördüğümüz çiçeğe su vermeyeceğiz. Susuzluktan boynu bükülmüş bir çiçeğe su vermek adaleti yerine getirmek olurken, dikene su vermek zulüm manasına gelebiliyor.”
“PLANININ HAZIRLIĞINDA DA ASIL BELİRLEYİCİ, MİLLETİMİZİN MUHTAÇLIK VE TALEPLERİ OLMUŞTUR”
Bu konuda bir öbür yaklaşımın da Malik El Şahbaz’ın yahut tüm dünyanın bildiği ismiyle Malcolm X’in “Ben gerçeğin peşindeyim, kimin söylediği kıymetli değil, ben adaletin peşindeyim, kim için yahut kime karşı olduğu değerli değil.” kelamlarıyla tabir edilebileceğini lisana getiren Erdoğan, bu hissiyatla, adaleti kuyumcu titizliğiyle yerine getirecek ve beşere hakkını teslim edecek her görüşe ehemmiyet verdiklerini belirtti.
İnsanlık ailesinin kozmik pahalar etrafında oluşturduğu memleketler arası evrakları de tıpkı samimi hisle sahiplendiklerini anlatan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Ne milletlerarası dokümanların kayıtsız koşulsuz kopyalanmasından yanayız ne de insanlığın üniversal kazanımlarına bigane kalmak üzere bir kanıya sahibiz. Biz bugüne kadar tüm ıslahatları, falan kuruluş dayattığı, filan teşkilat talep ettiği için değil, milletimiz bunlara layık olduğu için gerçekleştirdik. İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın hazırlığında da asıl belirleyici, milletimizin muhtaçlık ve talepleri olmuştur. Her ıslahat, daha özgürlükçü, daha iştirakçi, daha çoğulcu demokrasiye ulaşma konusunda milletimizle aramızdaki his ve fikir birliğinin yapıtıydı, İnsan Hakları Aksiyon Planı da böyledir.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, insanın onuruna, inancına, kıymetlerine, hayatına yönelen her türlü tehdide karşı vatandaşların yanında olmayı sürdüreceklerine dikkati çekti.
Erdoğan, “Her zamanki üzere en büyük desteğimiz ve inanç kaynağımız, yüzyıllardır farklılıklarını zenginliğe dönüştürerek bu toprakları vatan kılan milletimizin o derin iradesidir. 15 Temmuz darbe teşebbüsü üzere tarihin gördüğü en alçak hücumlardan birini dahi hukuk devleti hudutları dışına taşmadan bastırabilmiş olan bu millet, Allah’ın müsaadesiyle, demokrasiden kalkınmaya her alanda daha birçok zaferlere imza atacaktır. Daima söylediğim üzere, bu türlü necip bir milletin mensubu olmakla övünüyor, Rabb’ime binlerce sefer hamdediyorum.” tabirini kullandı.
“9 EMEL, 50 MAKSAT VE 393 FAALİYETİ İÇEREN BİR EVRAK OLARAK ORTAYA ÇIKTI”
“Milletimizin beklentileri doğrultusunda oluşturulan bu Hareket Planı’ndaki her bir faaliyetin gerisinde geniş tabanlı bir istişare süreci vardır.” diyen Erdoğan, hazırlık çalışmalarını yürütenlerin, ilgili tüm bakanlıklarla, kurumlarla, iktisat ve iş dünyasıyla, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileriyle, kısacası milletin her bölümüyle bir ortaya geldiğini söyledi. Erdoğan, bu sürecin sonunda İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın, 9 maksat, 50 maksat ve 393 faaliyeti içeren bir doküman olarak ortaya çıktığını bildirdi.
Hareket Planı’nın iki yıllık bir vakit diliminde uygulanmak üzere hazırlandığını lisana getiren Erdoğan, “Eylem Planı’nda belirlenen her bir faaliyet için sorumlu ve ilgili kuruluşlar ile bu faaliyetler için öngörülen vakit dilimine yönelik takvim de iki hafta içerisinde kamuoyunun bilgisine sunulacaktır.” diye konuştu.
Bugün burada, evraktaki prensip, hedef, maksat ve faaliyetleri, yalnızca ana sınırlarıyla paylaşmak istediğini belirten Erdoğan, vizyonu “Özgür birey, güçlü toplum, daha demokratik bir Türkiye” olarak belirlenen Aksiyon Planı’nın, 11 temel unsurla başladığını açıkladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, devletin millete taahhüdü olan ve asla vazgeçmeyecekleri prensipleri şöyle sıraladı:
“1- İnsan, doğuştan sahip olduğu vazgeçilmez haklarıyla yaşar, devletin misyonu de bu hakları korumak ve geliştirmektir.
2- İnsan onuru, bütün hakların özü olarak hukukun aktif muhafazası altındadır.
3- Lisan, din, ırk, renk, cinsiyet, siyasi fikir, felsefi inanç, mezhep ve gibisi sebepler temelinde hiçbir ayrımcılık kelam konusu olmaksızın, herkes hukuk önünde eşittir.
4- Kamu hizmetinin herkese eşit, tarafsız ve dürüst biçimde sunulması, bütün idari faaliyetlerin temel özelliğidir.
5- Mevzuat, tereddüt doğurmayacak formda açık, net, anlaşılır ve öngörülebilir kurallar içerir, kamu otoriteleri de bu kuralları hukuk güvenliği unsurundan ödün vermeden hayata geçirir.
6- Kontrat özgürlüğüne, hukuksal güvenlik prensibi ve kazanılmış hakların korunması prensibine alışılmamış olarak hiçbir halde müdahale edilemez.
7- Devlet, teşebbüs ve çalışma hürriyetini, rekabete dayalı hür piyasa kuralları ile toplumsal devlet unsuru çerçevesinde korur ve geliştirir.
8- İsimli ve idari işleyiş, masumiyet karinesi, lekelenmeme bilhassa bunun altını çiziyorum, lekelenmeme hakkı ve ceza sorumluluğunun kişiselliği unsurlarını koruyan, gözeten ve güçlendiren bir yaklaşımı merkezine alır.
9- Hiç kimse, diğerlerinin kişilik haklarına hürmet göstermek suretiyle yaptığı tenkitleri yahut fikir açıklamaları nedeniyle özgürlüğünden mahrum bırakılamaz.
10- Hukuk devleti, hak ve özgürlükler ile adaletin teminatı olarak her alanda tahkim edilir.
11- Haklarının ihlal edildiğini sav eden herkes, tesirli kanun yollarına zahmetsiz halde erişebilir, adalete erişim, hak ve özgürlüklere hürmetin temelidir.”
Aksiyon Planının 9 hedeften oluştuğunu belirten Erdoğan, İnsan Hakları Aksiyon Planındaki 9 maksattan birincisinin “daha güçlü bir insan hakları müdafaa sistemi” olduğunu tabir etti.
Buradaki amacın, insan haklarına dayalı bir hukuk devleti anlayışının daha da güçlendirilmesi olduğunu lisana getiren Erdoğan, mevzuat ve uygulamayı bu doğrultuda sistemli gözden geçirerek, gerekli tüm önlemleri alacaklarını söyledi. Erdoğan, böylelikle, Avrupa Birliği ile özellikle “Vize Serbestisi Diyaloğu”nda karşılanması beklenen konulara yönelik çalışmalara da sürat verdiklerini aktardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yeniden bu hedef başlığı altında Anayasa Mahkemesine ferdî müracaat sisteminin aktifliğini artırmayı hedeflediklerinin altını çizdi.
Demokratik iştiraki güçlendirmek için, siyasi partiler ve seçim mevzuatında değişiklik yapmak üzere kapsamlı bir çalışma başlattıklarını tabir eden Erdoğan, şöyle konuştu:
“İnsan hakları kurumlarının aktifliğini artırıyoruz. Kamu Denetçiliği Kurumu ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun kararlarını, ferdî dataların korunması suretiyle kamuoyunun erişimine açıyoruz.
‘Geç gelen adalet, adalet değildir’ anlayışıyla, vatandaşımızın taleplerini ve problemlerini daha süratli, daha aktif, daha şeffaf bir biçimde çözecek adımları atıyoruz. Bu çerçevede, İnsan Hakları Tazminat Komitesi, Anayasa Mahkemesine müracaata gerek kalmaksızın, uzun yargılama ziyanlarını karşılayacak.
Ayrıyeten, ceza infaz kurumlarının insan hakları odaklı olarak kontrol ve takibi için, barolar, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerden temsilcilerin de iştirakiyle bağımsız bir ‘Ceza İnfaz Kurumları İnsan Hakları İzleme Komisyonu’ kuruyoruz.”
“TARİHİ NİTELİKTE ADIMLAR ATTIK”
Aksiyon Planının, toplumsal devlet anlayışının bir gereği olarak mağdur haklarını da güçlü bir halde seslendirdiğine işaret eden Erdoğan, “Kırılgan gruptakiler başta olmak üzere, hata mağduru vatandaşlarımıza, adliyenin kapısından içeri girdiği andan itibaren takviye olarak, bu insanlarımızın yeni mağduriyetler yaşamasının önüne geçmek istiyoruz.” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bunun için, çocuklar, bayanlar, engelliler ve yaşlılar başta olmak üzere hata mağdurlarına yönelik “psiko-sosyal dayanak ve bilgilendirme” hizmetlerinin aktifliğinin artırılacağını, tıpkı kapsamda, İsimli Takviye ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri ile İsimli Görüşme Odalarının da yaygınlaştırılacağını bildirdi.
İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın ikinci maksat başlığının “yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi” olduğunu aktaran Erdoğan, bu alanda bugüne kadar tarihi nitelikte pek çok adım attıklarını anımsattı.
Bu kapsamda, Devlet Güvenlik Mahkemelerini kaldırdıklarını, Yargıçlar ve Savcılar Şurasının yapısını, demokratik temsil prensibine nazaran tekrar şekillendirdiklerini, yargı teftişini bu konseye bıraktıklarını, yargının bağımsızlığına “tarafsızlık” prensibini eklediklerini anlatan Erdoğan, hukuk devletinin, lakin bağımsız, tarafsız ve insan haklarına saygılı mahkemelerin varlığı ile beden bulacağı inancıyla, bu kapsamda yeni adımlar attıklarını söyledi.
“KARARLAR MAKUL MÜDDETTE VERİLMELİ”
Kararların yalnızca adil olmasının yetmediğini, birebir vakitte makul bir müddette de verilmesi gerektiğini vurgulayan Erdoğan, “Bunun için, hakim ve savcılara coğrafik teminat sağlayarak, hem yargı teminatını güçlendiriyor, hem de kararların hızlanmasını temin ediyoruz.” diye konuştu. Erdoğan, şunları kaydetti:
“Terfi ve teftiş sistemini, kararların kâfi münasebetle yazılıp yazılmadığı, isabet oranı ve insan haklarına hassaslık üzere objektif performans kriterleri çerçevesinde yine yapılandırıyoruz. ‘Dünya Lisanı Türkçe’ temasıyla bu yıl Yunus Emre’yi bir defa daha dünya çapında anarken, yargı kararlarında da lisanımızın en yüksek temsilini bekliyoruz. Bunun için yargı kararlarının, kâfi, ikna edici ve anlaşılabilir olmasına ait meslek öncesi ve meslek içi eğitim faaliyetlerini artırıyoruz. Münasebetlerin sağlam, dengeli ve tartışmaları bitiren mahiyette olması için Yargıçlar ve Savcılar Heyetinin kontrol alanını genişletiyor, istinaf dairelerine de bu sebepten ötürü bozma yetkisi veriyoruz.
Adalete itimadın temel ögelerinden biri olan masumiyet karinesini kollayıcı önlemleri, lekelenmeme hakkının kapsamı başta olmak üzere her alanda genişletiyoruz. Adil kararın makul müddette verilmesini temin için yargıda amaç mühlet uygulamasını yaygınlaştırıyoruz. Yaklaşık 3 yıldır süren bu uygulamada, geçtiğimiz yıl ortalama yüzde 81 oranında gayenin tutturulduğunu gördük. Bu oranı inşallah yüzde yüze çıkartacağız.”
Tıpkı uygulamayı istinaf yargılaması ve isimli tıp raporları için de getirdiklerini belirten Erdoğan, “Yine bu kapsamda idari yargıda gerekçeli kararın 30 gün içinde yazılmasını zarurî kılıyoruz. Şu anda muvaffakiyetle süren elektronik tebligat uygulamasına, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızı da dahil ediyoruz.” dedi.
“TÜM TARAFLARA EŞİT İMKAN”
Erdoğan, geçen yılın başında uygulanmaya başlanan seri muhakeme ve kolay yargılama metotlarının daha evvel 2 yıl süren yargılama süreçlerini 2 aya indirdiğini hatırlatarak, yargıya ve vatandaşa büyük kolaylık sağlayan bu yolların kapsamını genişlettiklerini lisana getirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, şöyle konuştu:
“İş davalarının daha süratli formda sonuçlanmasını temin için, yargıçların, Toplumsal Güvenlik Kurumunun kayıtlarına bilişim sistemi üzerinden erişebilmesini sağlıyoruz. Adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi bakımından tüm tarafların eşit imkanlara sahip olmasını kıymetli görüyoruz.
Hareket Planı’yla, iddianamelerin mağdur ve müştekilere de bildirimi uygulamasını başlatıyoruz. İdari davalarda evraka sonradan giren bilgi ve dokümanların taraflara bildirisini de mecburî hale getiriyoruz. Avukatların, takip ettikleri işlerle ilgili ‘aslı gibidir’ diye tasdik ettikleri dokümanların, makul koşullarla isimli ve idari merciler tarafından süreçlere temel alınabilmesine imkan sağlıyoruz. Savunmanın ve savunma hakkının güçlendirilmesi kapsamında, müdafiin belge inceleme yetkisine yönelik olarak verilen kısıtlama kararlarına üst mühlet hududu koyuyoruz. Avukatların, Anayasa Mahkemesine kişisel müracaatları elektronik ortamda yapabilmelerine imkan sağlıyoruz.”
Toplumsal devlet prensibinin bir gereği olarak, maddi durumu yetersiz olan bireylere verilen isimli yardım hizmetleri için avukatlardan alınan vergi oranını düşürdüklerini lisana getiren Erdoğan, “Zorunlu müdafi fiyatlarını iyileştirecek bir düzenleme hazırlıyoruz. Kamu avukatlarının çalışma asıllarını tekrar düzenliyor, özlük haklarını iyileştiriyoruz.
Avukatlık stajı ile kişinin mesleğinin birlikte yapılmasına imkan sağlıyoruz.” dedi.
“HUKUK GÜVENLİĞİ İLKESİ” VURGUSU
Adalete erişimi güçlendirecek önlemlerin, Hareket Planı’nın üzerinde hassasiyetle durduğu bahislerden biri olduğunu vurgulayan Erdoğan, bu çerçevede, dava, icra ve noter harç ve masraflarını sadeleştirdiklerini anlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen yıl uygulamaya konulan ve bilhassa salgın devrinde büyük kolaylık sağlayan “e-Duruşma” uygulamasını tüm hukuk mahkemelerine yaygınlaştırdıklarını belirterek, “Adli yardıma ‘e-Devlet’ üzerinden başvurulabilmesini sağlıyoruz. Engelli, yaşlı ve yatağa bağımlı hasta vatandaşlarımıza, bulundukları yerden imajlı irtibat teknolojileri vasıtasıyla tabir ve gibisi süreçleri yapabilme kolaylığı getiriyoruz. Adliyelerde ‘Halkla Münasebetler Büroları’ kuruyor, ön ofisler ile istişare masalarını yaygınlaştırıyoruz.” diye konuştu.
Aksiyon Planı’nın üçüncü gayesinin “hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık” olduğunu aktaran Erdoğan, “Hiç elbet, bu maksadın özünde hukuk güvenliği unsuru vardır. Hukuk, bireylerin makul ve haklı beklentilerini öngörülebilir kurallarla karşıladığı ölçüde inanç verir.
Münasebetiyle mevzuatımız, hem şahıslar hem de yönetim istikametinden rastgele bir tereddüde yer vermeyecek halde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olmalıdır. Ayrıyeten hukuk, kamusal süreçlerde keyfi uygulama argümanlarına karşı da vatandaşımızı hami birtakım teminatları hayata geçirmelidir.” dedi.
“KAĞITSIZ OFİS ORTAMINA GEÇİYORUZ”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, idarede şeffaflığın, AK Parti Hükümetlerinde birinci günden beri titizlikle uygulanan unsurlar ortasında yer aldığını belirterek, şunları kaydetti:
“Bilgi Edinme Hakkını anayasal garantiye kavuşturmak dahil bu çerçevede güçlü bir yasal ve kurumsal altyapıyı oluşturduk. Hareket Planı’yla, yönetimin iş ve süreçlerinde öngörülebilirliği ve şeffaflığı daha da güçlendiriyoruz. Bunun için, yönetime yapılan müracaatlarda yönetimin karşılık verme müddetini 60 günden 30 güne indiriyoruz. Tekrar bu doğrultuda, Avrupa Birliği’nin ‘Doğrudan Yabancı Yatırımların İzlenmesi Hakkında Çerçeve Kararı’ ile uyumlu tüzel düzenlemeler yapıyoruz. Şahıslara, idari sistemler nezdinde iş yapma kolaylığı sağlayacak tüm adımları atıyoruz. Mukavele ve teşebbüs hürriyetine ait mevzuat ve uygulamaları, öngörülebilirlik, kazanılmış hakların korunması ve şeffaflık prensipleri temelinde yine kıymetlendiriyoruz. Bu prensiplere karşıt gördüğümüz kararları yürürlükten kaldırıyor, isimli süreçlerin de kolay, sade ve anlaşılabilir olmasını temin ediyoruz. İsimli ve idari yargıda itiraz, istinaf ve temyiz üzere kanun yollarına müracaat müddetlerini yeknesak hale getiriyoruz. Buna nazaran, istinaf ve temyize başvurma müddetleri, gerekçeli kararın bildirimiyle başlayacak. Tüm birinci derece ve istinaf mahkemesi kararlarını, ferdî bilgileri muhafaza unsuruna uygun halde, kamuoyunun erişimine açıyoruz.”
Yargının hizmet ve meslek istikametiyle kalitesinin artırılmasının da değişmeyen maksatları olduğunu vurgulayan Erdoğan, “Eylem Planı’yla, Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilebilmek için en az 45 yaş ile birinci sınıf olmanın yanında, aşikâr bir kıdem kuralı da getiriyoruz. Yargıdaki unvanlı misyonlar için de kıdem kuralı aranacak. Hakim ve savcı yardımcılığını sisteme kazandırıyoruz. Tüm icra dairelerinde kağıtsız ofis ortamına geçiyoruz.” bilgisini paylaştı.
“MAHKEME UZMANI TAKIMI İHDAS EDİYORUZ”
Erdoğan, her geçen gün değişen, gelişen, karmaşıklaşan toplumsal ve ekonomik hayat karşısında, yargıda ihtisaslaşmanın giderek daha değerli hale geldiğinin altını çizdi.
Bunun için finans, sendika, imar ve kamulaştırma üzere alanlar ile vergi ve bilişim hatalarında ihtisas mahkemeleri kurulacağını, adliyelerde yargıçlara takviye olacak “mahkeme uzmanı” takımının ihdas edileceğini bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
“Kadastro üzere ihtisas mahkemelerinde yeni misyon yerlerinin belirlenmesinde, davaların tamamlanma ve muvaffakiyet seviyesinin dikkate alınmasını sağlıyoruz. Gerçek ve hukuksal bireyler ile devlet ortasındaki uyuşmazlıkları en süratli ve en az maliyetle çözmek için ‘idari sulh’ yöntemini getiriyoruz. Yönetim ile yatırımcılar ortasındaki uyuşmazlıkları gidermek için, bağımsızlık ve tarafsızlık temeliyle çalışacak, süratli karar alabilecek ‘Yatırım Ombudsmanlığı’ kuruyoruz. Hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuğun kapsamını genişletiyor, arabulucuların farklı alanlarda ihtisaslaşmasını sağlıyoruz.”
Yargı hizmetinin niteliğini artırmaya ait faaliyetleri, uzmanlık hizmetleri ile yakından ilgili gördüklerini söyleyen Erdoğan, bu nedenle uzmanlık bölge şuralarını yine yapılandırdıklarını kaydetti.
Yetersiz ve kusurlu raporları alışkanlık haline getiren ya da etik unsurlara karşıt davrandığı tespit edilen eksperleri, derhal sicilden çıkardıklarını tabir eden Erdoğan, eksperlere belgelerin, sırasına nazaran otomatik tevzi edilmesini sağladıklarını anlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, eksper görevlendirmelerinde kanunun aradığı kaidelere gösterilen hassasiyeti, terfi ve teftiş kriterleri ortasına da dahil ettiklerini aktardı.
“İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ” VURGUSU
Hareket Planının dördüncü hedefinin, “ifade, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi” olduğunu lisana getiren Recep Tayyip Erdoğan, bu üç özgürlük alanının, bugüne kadar en çok düzenleme yaptıkları, güçlendirilmesi için en çok çaba gösterdikleri bahisler ortasında yer aldığına işaret etti.
Hak ve özgürlüklerden yararlanma konusunda, herkesi eşit bedel ve ehemmiyette gören, insan odaklı bir idare anlayışıyla hareket etiklerini vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti:
“İfade özgürlüğü alanında 2012 ve 2013 yıllarında yapılan temel mevzuat değişikliklerini, Birinci Yargı Paketi ile güçlendirdik. Artık bu özgürlüklerin alanını daha da genişletiyoruz. Mevzuatı ve uygulamayı, söz özgürlüğü ile toplantı ve şov yürüyüşü hakkının en geniş biçimde teminat altına alınması doğrultusunda gözden geçiriyoruz.
Öbür insanların haklarına saygılı halde yapılan tenkitlerin ve fikir açıklamalarının soruşturma konusu olmaması için hakim, savcı ve kolluk görevlilerine sistemli olarak eğitim verilmesini temin ediyoruz. Basın, yayın ve internet yoluyla işlenen cürümlerde, muhakeme koşulu olan mühletleri, söz özgürlüğünü güçlendirmek gayesiyle tekrar ele alıyoruz. Tabir ve basın özgürlüğüne ait standartları yükseltmek için gazetecilerin mesleksel faaliyetlerinin kolaylaştırılmasına yönelik önlemler geliştiriyoruz.”
“NEFRET KABAHATİNE KARŞI GÜÇLÜ MÜCADELE”
Hangi dine mensup olursa olsun, kamu ve özel kesim çalışanları ile öğrencilerin, kendi dini bayramlarında müsaadeli sayılmalarını sağladıklarını belirten Erdoğan, gayrimüslim cemaat vakıfları idare şuralarının oluşturulması ve seçimine ait Vakıflar Yönetmeliği’ni tekrar düzenleyeceklerini lisana getirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, milletin ortak tarihine, kültürüne ve medeniyetine dayanan çoğulculuk anlayışını yaşatmak ve geliştirmek gayesiyle, ayrımcılık ve nefret kabahatine karşı güçlü bir çaba iradesi ortaya koyduklarını vurgulayarak, “Nefret hatasına ait soruşturma kılavuzları hazırlıyoruz, istatistik ve data toplama süreçlerinin daha sağlıklı yapılması için eğitim ve altyapıyı güçlendiriyoruz.” tabirlerini kullandı.
Erdoğan, Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde düzenlen İnsan Hakları Aksiyon Planı Tanıtım Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, İnsan Hakları Hareket Planı’nın beşinci emelinin “kişi özgürlüğü ve güvenliğinin güçlendirilmesi” olduğunu, bu temel hak çerçevesinde pek çok yeniliği hayata geçirdiklerini belirtti.
Tutuklamanın bir muhafaza önlemi olduğu, istisnai olarak başvurulması gerektiği tarafında mevzuatta kıymetli değişiklikler yaptıklarını anımsatan Erdoğan, tutuklamanın mühleti, kapsamı, münasebeti konusunda Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılan değişikliklerin bu alanda kıymetli bir iyileşme sağladığını söyledi.
Erdoğan, iktidara geldikleri 2002 yılında, cezaevlerinde bulunanların yüzde 41’i tutuklu iken, bugün bu oranın yüzde 17’ye gerilediğini bildirdi.
TABİR ALMA SÜREÇLERİ
Ceza Muhakemesinin temel prensiplerine uygun halde, bu anlayışı daha da güçlendireceklerini, bunun için, “tutuklamada ölçülülük ve orantılılık” unsurları doğrultusunda, katalog cürümlerin kapsamını daraltacaklarını anlatan Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Katalog hatalarda ‘somut kanıta dayanma şartı’ getirerek, tutuklamanın istisnai bir müdafaa önlemi olduğuna ait ilkeyi tahkim ediyoruz. Sulh ceza hakimliklerinin tutuklama ve öbür müdafaa önlemlerine ait kararlarına karşı dikey itiraz tarzı getiriyoruz. İsimli denetim önlemlerini de, tutuklamada olduğu üzere üst müddete bağlıyoruz. Müdafi ile görüşme hakkını kısıtlayan kanun kararlarını, özgürlükler lehine bir yorumla gözden geçiriyoruz. ‘Konutu terk etmeme’ isimli denetim önleminde geçen mühletin, sonuç cezanın infazından mahsubuna yönelik değişiklik yapıyoruz. Hususa yalnızca mevzuat istikametiyle bakmıyor, uygulamadan kaynaklanan aksaklıkları da gündemimize alıyoruz. Vatandaşımızın, yalnızca tabir almaya yönelik yakalama kararları yüzünden özgürlüğünden yoksun kalmasını istemiyoruz. Aksiyon Planı’yla, yalnızca söz vermek için mesai saati dışında yakalayıp gözaltına alma, otelde gecenin bir yarısı bulup gözaltına alma üzere uygulamalara son veriyoruz. Söz alma süreçleri artık 7 gün 24 saat yapılabilecek.”
Şikayete bağlı hatalarda açıklamalı davetiye bildirimine karşın mazeretsiz olarak duruşmaya gelinmemesi halinde, davanın düşürülmesine ait değişiklik yaptıklarına dikkati çeken Erdoğan, böylelikle bu cins davalarda yıllarca açık duran belgeleri, sürüncemede kalan yargılamaları ortadan kaldıracaklarını aktardı.
“SİSTEMATİK AZAP YA DA MAKÛS MUAMELE ARGÜMANLARI ARTIK GERİDE KALMIŞTIR”
Erdoğan, Hareket Planı’nın altıncı maksadının “kişinin maddi ve manevi bütünlüğü ile özel hayatının teminat altına alınması” olduğunu lisana getirdi.
Şahısların maddi ve manevi varlığının bütünlüğüyle kastedilenin, fizikî ve manevi dokunulmazlığı olduğunu belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
“İnsan onur ve haysiyetini korumak, devletin en değerli varlık sebebidir. Bunun için, ‘işkence ve makus muameleye sıfır tolerans’ anlayışını istisnasız bir halde hayata geçirdik. Geçmişte daima tartışılan sistematik azap ya da berbat muamele argümanları, artık geride kalmıştır. İşkenceyi, en ağır yaptırımlarla soruşturan Türkiye, bu hususta vakit aşımını kaldıran dünyadaki nadir ülkelerden biridir. Bu alandaki kazanımlarımızı korumak için, kolluk vazifelileri ile çarşı ve mahalle bekçilerine sıkıntı ve silah kullanımı ile berbat muamele teşkil edebilecek konular hakkında nizamlı olarak eğitim veriyoruz. Azap argümanlarıyla ilgili disiplin soruşturmalarında da vakit aşımını kaldırıyoruz. Hastanelerde isimli muayeneye mahsus üniteleri ve fiziki yerleri yaygınlaştırıyoruz. Misyonunun gereklerine alışılmamış hareket etmek suretiyle bir hak ihlaline sebebiyet veren kamu vazifelileri hakkında rücu ve disiplin süreçlerinin aktifliğini artırıyoruz. Soruşturmaların tesirli bir biçimde yürütülmesini temin etmek gayesiyle, iddianameyi hazırlayan Cumhuriyet Savcısına, yargılama sonucunun bildirilmesini sağlıyoruz. Tekrar bu kapsamda, olay yeri inceleme, isimli arama ve fiziki el koyma süreçlerinin dijital olarak kayıt altına alınması zorunluluğunu getiriyoruz.”
AİLE İÇİ ŞİDDET VE BAYANA KARŞI ŞİDDET
Cumhurbaşkanı Erdoğan, kişi güvenliğini sağlamaya yönelik uğraşın en kıymetli ögelerinden birinin de aile içi şiddetle ve bayana karşı şiddetle uğraş olduğunu vurguladı.
Ülkede 2012 yılında yürürlüğe giren 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un, kendi alanında çok ileri bir düzenleme olduğuna dikkati çeken Erdoğan, “Tek bir bayanın dahi şiddet mağduru olmadığı güne kavuşana kadar kurumlarımızın, sivil toplumun, medyanın ve toplumun tüm kesitlerinin iş birliğiyle, bu çabayı sürdüreceğiz. Hareket Planı’mızla, bayana karşı şiddet cürümlerini aktif bir halde soruşturmak emeliyle kurulan özel soruşturma ofislerini ülke genelinde yaygınlaştırıyoruz. Eşe karşı işlenen hatalarla ilgili öngörülen ağırlaştırıcı sebebi, boşanmış eşi de kapsayacak formda genişletiyoruz. Tek taraflı ısrarlı takip fiillerini başka bir kabahat olarak düzenliyoruz. Şiddet mağduru bayanlara avukat görevlendirilmesini sağlıyoruz.” diye konuştu.
Hareket Planı’nda bireylerin fizikî şiddet yanında onur ve haysiyetlerinin korunmasının da ayrıyeten düzenlendiğini aktaran Erdoğan, bu kapsamda, kişinin, dava konusu olayla ilgisi bulunmayan konulardaki mahremiyet alanının korunması için gereken tüm önlemleri aldıklarını söz etti.
“İletişimin tespiti ve dinlenmesi formundaki muhafaza önlemiyle elde edilen kayıtların, beraat kararı verilmesi halinde de yok edilmesini sağlıyoruz.” diyen Erdoğan, üst ve vücut aramalarının, insan onurunu zedelemeyecek formda yapılmasına yönelik kararlılıkları doğrultusunda, kolluk ve infaz kurumu işçisine tertipli eğitimler vermeye devam edeceklerini söyledi.
CEZA İNFAZ KURUMLARINDA DİJİTAL DÖNÜŞÜM
Erdoğan, ceza infaz kurumlarında dijital dönüşümü tamamladıklarını, bu çerçevede, hükümlü ve tutukluların yakınlarıyla imajlı görüşebilmelerinin yanında, mektup alıp gönderme, dilekçe verme ve sıhhat durumunu takip üzere süreçlerde de teknolojiden yararlanılacağını belirtti.
Kontrollü hürlük yükümlülerinin meslek edinmelerini sağlamak için halk eğitim merkezleri, İŞKUR, lokal idareler ve özel kesim iş birliğiyle programlar düzenlediklerini anımsatan Erdoğan, “Kamuya faydalı bir işte çalışma yükümlülüğünün, bu kurslarda yerine getirilebilmesini sağlıyoruz. Bu başlık altındaki bir öbür değerli gayemiz olan ferdî bilgilerin işlenmesinde özel hayatın korunmasını sağlamak için, Şahsî Dataları Muhafaza Kanunu’nu, Avrupa Birliği standartları ile uyumlu hale getiriyoruz. Şahsî Bilgileri Müdafaa Heyeti’nin idari para cezası kararlarına karşı sulh ceza hakimlikleri yerine idari yargıya müracaat imkanı da sağlıyoruz.” tabirini kullandı.
“KAMULAŞTIRMAYLA İLGİLİ TÜM MEVZUATI TEKRAR ELE ALIYORUZ”
İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın yedinci hedef başlığının, “mülkiyet hakkının daha aktif korunması” olduğunu hatırlatan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Mülkiyet hakkı, vatandaşımızın toplumsal ve ekonomik istikametten gelişimini temin eden temel bir haktır. Doğuştan kazanılan bu hakkı korumak, devletin öncelikli görevlerinden biridir. Kamu yönetimleri, mülkiyet hakkını kullanmayı zorlaştıracak uygulamalardan büyük bir hassasiyetle kaçınmak mecburiyetindedir. Bu anlayışla, çabuk kamulaştırmaya ait kararları de içerecek halde, kamulaştırmayla ilgili tüm mevzuatı tekrar ele alıyoruz. Kamulaştırmasız el atmaya karşı valilikler nezdinde idari bir müracaat yolu getiriyor, bu konuda kusuru bulunan kamu görevlilerine de idari yaptırım yolunu açıyoruz. Tıpkı halde, kamulaştırmasız el atma hareketlerinden kaynaklı davaların öncelikle görülmesini sağlıyoruz. İcra takibi ve yargılama süreçlerinden kaynaklı mağduriyetlerin önüne geçmek için, İcra ve İflas Kanunu ile ilgili yönetmeliği, mülkiyet hakkının en geniş biçimde korunmasını sağlayacak biçimde yine düzenliyoruz. İdari yargıda mülkiyet hakkını etkileyen konuların tez yargılama yöntemiyle süratli biçimde tahliline imkan sağlıyoruz. İmar planı izleme, kıymetlendirme ve denetleme sistemi oluşturuyoruz. Tekrar, imar planlarında parselasyon süreçlerinden doğan mağduriyetleri gidermeye yönelik çalışma yapıyoruz.
Kamu yönetimlerinin taraf olduğu tıpkı nitelikteki uyuşmazlıklarda ‘pilot dava’ adabı getiriyoruz. Pilot davada verilecek kararın birebir bahisteki uyuşmazlıklar bakımından bağlayıcı olmasını temin ederek, gereksiz vakit kayıplarının ve kaynak israflarının önüne geçiyoruz. Yönetimin, haklı olduğu belirli olan vatandaşa ‘git davanı aç, kazan o denli gel’ halinde özetleyebileceğimiz haline son veriyoruz. Yerleşik yargı içtihatlarının yönetim tarafından tertipli olarak takip edilmesini sağlayarak, müracaatları kabul etme ve davadan vazgeçme üzere bahislerde kurumların yetkilerini artırıyoruz. Tapu siciline yönetimler tarafından konulan kamusal kısıtlamaları da elektronik ortamda malik ve ilgililerin erişimine açıyoruz.”
ÇOCUĞUN ÜSTÜN FAYDASI PRENSİBİ
Erdoğan, İnsan Hakları Hareket Planı’nın sekizinci hedefinin, “toplumsal refahın güçlendirilmesi ve kırılgan kısımların korunması” olduğunu bildirdi.
Bu hedef altındaki maksatlara çocuk haklarıyla başladıklarını vurgulayan Erdoğan, şu görüşleri paylaştı:
“Çocuğun üstün faydası prensibi doğrultusunda bugüne kadar mevzuat ve uygulamada gerçekleştirdiğimiz ıslahatları, bu çalışmayla derinleştiriyor, güçlendiriyoruz. Çocukların fiziki ve ruhi gelişimlerinin desteklenmesi için onların dijital riskler, siber zorbalık ve internet bağımlılığından korunmasına yönelik çalışmaları en üst düzeye çıkarıyoruz. Milletlerarası müdafaa ve süreksiz muhafaza kapsamındaki kimsesiz çocukların bakım ve nezaretinin daha faal sağlanabilmesi için hukukî kişi vesayet sistemini hayata geçiriyoruz.
Çocuk adaleti uygulamalarını da güncelliyoruz. Çocuk mahkemelerindeki duruşma salonlarını, çocuk dostu olacak formda tasarlıyor, duruşmalara hakim, savcı ve avukatların cübbe giymeksizin iştirakine imkan sağlıyoruz. Aile mahremiyeti ve çocuğun üstün faydasının daha iyi korunabilmesi hedefiyle aile ve çocuk mahkemelerinin müstakil bir yerleşke içinde bulunacağı yeni bir adliye mimarisi modeli geliştiriyoruz. Kontrollü hürlük müdürlüklerinde çocuk ofisleri kuruyoruz. Suça sürüklenen çocukların isimli süreçlerinin her kademesini, bu ofisler vasıtasıyla takip ediyoruz.”
Hareket Planı’nda gençlik haklarının da güçlü bir biçimde yer aldığına dikkati çeken Erdoğan, gençlerin karar alma süreçlerine ve kamu hizmetlerine iştirakini, liyakat ve eşitlik temelinde garanti altına almayı amaçladıklarını anlattı.
Gençlerin toplumsal ve demokratik hayata iştirakini artırmak için ortaöğretim müfredatına “Gönüllülük Çalışmaları” koyacaklarını ve bunu üniversitelerde de yaygınlaştıracaklarını kaydeden Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Dijital dünyada meslek yapmak isteyen gençlerimizin, milletlerarası alanda geçerli sertifika programları yoluyla, yazılım dalına kazandırılmalarını sağlıyoruz. Gençleri aile kurmaları istikametinde teşvik için evlilik yardımının kapsamını genişletiyoruz. Tekrar, gençlerin iş gücü piyasasına faal iştirakleri için ‘genç istihdamı ulusal strateji belgesi’ hazırlayarak, staj imkanlarını geliştiriyoruz. İstanbul’da bir Birleşmiş Milletler Gençlik Merkezi kurulmasına yönelik çalışmalara sürat veriyoruz. Böylelikle, Birleşmiş Milletler 2030 Gençlik Stratejisi’nin faal bir formda uygulanması maksadına de katkıda bulunmak istiyoruz.”
ENGELLİ VE YAŞLI BİREYLERİN HAKLARI
Erdoğan, desteklemeye ve özel siyasetler geliştirmeye devam edecekleri bir öbür kümenin da engelli ve yaşlı vatandaşlar olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Engelli bireylerin üst kademe kamu yöneticiliği ile mesleklerine uygun kamu misyonlarında istihdamını zorlaştıran kararları tespit edip kaldırıyoruz. Sıhhat raporlarında engellilik oranı ve haline ait kriterlere bir standart getirerek, bu hususta yaşanan meseleleri gideriyoruz. Engelli ve yaşlı vatandaşlarımızın oy kullanma süreçlerine tam iştirakini sağlamak ve kolaylaştırmak için yeni önlemler alıyoruz. Ayrıyeten, engelli öğrencilerimizin yurtlarda fiyatsız barındırılmasını sağlıyoruz. Toplumsal ve insani siyasetler açısından, cezaevlerinde bulunan-bulunmayan üzere bir ayrımı gerçek bulmuyoruz. Özel infaz yollarının kapsamını genişletmeye devam ederek, ağır hasta, yaşlı yahut engelli mahkumların cezalarının konutlarında infazının imkanlarını artırıyoruz. Yaş yahut sıhhat sebebiyle ceza infaz kurumunda hayatını tek başına idame ettiremeyen mahkumlar için kontrollü hürlük uygulamasının alanını genişletiyoruz. Milletlerarası müdafaa ve süreksiz muhafaza kapsamındaki yabancıların rehabilitasyonu ve adalete erişimlerinin güçlendirilmesi için de çalışmalar yapıyoruz. Geri gönderme merkezlerindeki barınma kurallarına ait şikayetleri incelemek üzere tesirli bir müracaat yolu oluşturuyoruz. Yabancılar için hazırlanan kuşkulu, sanık ve mağdur hakları formlarını yaygın lisanlara çeviri ederek, ilgililerin kolay kolay ulaşımına açıyoruz. İnsan ticaretine ait hata ve cezaları, Avrupa Kurulu İnsan Ticaretine Karşı Hareket Mukavelesi ve GRETA tavsiyeleri çerçevesinde tekrar ele alıyoruz.”
Toplumsal refahın güçlendirilmesi için sağlıklı ve yaşanabilir etrafın korunmasının vazgeçilmez kıymete sahip olduğunu, bunun için etrafın, tabiatın ve bilhassa ormanların korunmasına yönelik yürüttükleri irtibat kampanyalarına devam ettiklerini lisana getiren Erdoğan, yenilenebilir güç kaynaklarının kullanım oranını artırdıklarını aktardı.
Erdoğan, “Tabiatı ve çevreyi bir arada paylaştığımız hayvanları ‘mal’ olarak değil ‘can’ olarak gören bir anlayışla mevzuat değişikliği yapıyoruz.” dedi.
Besin teminatının sağlanması için tüketici örgütleri temsilcilerinin de bulunduğu bağımsız bir sistem oluşturacaklarını anlatan Erdoğan, toplum sıhhatinin korunması kapsamında uyuşturucu ile çabaya kararlılıkla devam edildiğini kaydetti.
Tedbire ve tedavi vazifelerini yürüten ÇEMATEM ve AMATEM’lerin sayılarını, kapasitelerini ve aktifliğini artırdıklarını anlatan Erdoğan, “Uyuşturucu kullanımından birinci defa kontrollü hürlük kararı alanların rehabilitasyon ve tedavilerinin orta denetimlerle izleneceği, 5 yıl vadeli ‘bağımlılık takip modeli’ kuruyoruz. Fiziki etrafın korunması ve etraf sıhhatinin geliştirilmesi kadar, dijital mecralarda da insan haklarını koruyacak önlemler getiriyoruz. Tabir özgürlüğü istikrarını bozmayacak halde bireylerin kişilik haklarının toplumsal medya üzerinden ihlaline yönelik fiillerle çabayı artırarak sürdürüyoruz.” diye konuştu.
Hareket Planı’nın dokuzuncu ve son gaye başlığının, “İnsan Hakları Konusunda Üst Seviye İdari ve Toplumsal Farkındalık” olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Eylem Planı’nın tüm sınırlarıyla uygulamaya geçirilmesinin lakin insan hakları hassaslığıyla sıkıntılara yaklaşılmasıyla mümkün olduğuna inanıyoruz. Bu kapsamda, kamudan başlayarak toplumun tamamında insan hakları hassaslığının artırılması için faaliyetler planlıyoruz. Toplumsal, siyasal ve kültürel alanda insan odaklı ve insan haklarına hassas uygulamaların geliştirilmesini sağlayacak hazırlıklar içindeyiz.” sözlerini kullandı.
Erdoğan, “İnsan haklarına hassas çalışmalarıyla emsallerine nazaran öne çıkan kamu görevlilerini ödüllendiriyoruz. Kolluk vazifelilerinin eğitim faaliyetlerinde, temel insan hakları mevzularına daha aktif halde yer veriyoruz.” dedi.
Hakim, savcı ve avukatlara yönelik eğitim faaliyetlerinde, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarını da içerecek halde, insan hakları konusunu merkeze alacaklarını belirten Erdoğan, yüksek mahkeme kararlarının, müracaata husus kararı veren ve kanun yolu incelemesini yapan hakim ve savcılara iletilmesini sağlayacaklarını söyledi.
Hakim, savcı ve avukat adaylarına Anayasa Mahkemesinde staj imkanı getirileceğini belirten Erdoğan şöyle devam etti:
“Hakim ve savcılar ile kamu vazifelileri için toplumsal medya etik prensiplerini, tarafsızlık anlayışını temel alarak belirliyoruz. İnsan hakları farkındalığını yönetimin kapalı devre bir faaliyeti olarak görmüyor, bu işi vatandaşlarımızla etkileşim içerisinde yapıyoruz. Bu anlayışla her yıl Türkiye İnsan Hakları Raporu hazırlanmasını ve kamuoyu ile paylaşılmasını sağlıyoruz. Vatandaşımızın yargısal süreçler ve insan haklarını ilgilendiren süreçler hakkında süratli ve gerçek bilgilenebilmesi için adliyelerdeki basın sözcülüğünü daha faal hale getiriyoruz.
Birleşmiş Milletler İş Hayatı ve İnsan Hakları Rehber Unsurları dikkate alınarak iş ve çalışma hayatına ait ulusal rehber unsurları hazırlıyoruz. Her iş üzere insan haklarının temelinde de eğitim bulunuyor. İnsan hakları şuurunun küçük yaşlardan itibaren yerleşmesi hedefiyle birinci ve ortaöğretimde bu mevzuları içeren ders programları geliştiriyoruz. Kamu Çalışanı Seçme İmtihanı, Hukuk Mesleklerine Giriş İmtihanı, Hakim ve Savcı Adaylığı İmtihanı üzere imtihanlarda, adayların insan hakları hukuku alanındaki bilgilerini daha aktif halde ölçüyoruz. Böylelikle insan hakları noktasında hassas, şuurlu ve bilgili insan kaynağımızın da gelişeceğini düşünüyoruz. Hukuk eğitiminin kalitesinin artırılması bunun için çok değerlidir.”
“HUKUK FAKÜLTELERİNDE TAHSİL MÜDDETİNİ 5 YILA ÇIKARIYORUZ”
Yargı Islahatı Stratejisi kapsamında hukuk fakültelerine giriş için gereken başarısı sırasının 190 binden, evvel 125 bine, sonra 100 bine çekildiğini anımsatan Erdoğan, “Yine birebir kapsamda hukuk fakültelerinde tahsil mühletini 5 yıla çıkarıyoruz. Hukuk fakültelerinin kontenjanlarını da daha nitelikli eğitim verilmesini sağlayacak halde gözden geçiriyoruz. Adalet meslek yüksekokullarının yalnızca örgün eğitim vermesini sağlıyoruz.” dedi.
“Üst Seviye İdari ve Toplumsal Farkındalık” gayesinin kıymetli bir kesimi olarak, milletlerarası insan hakları sistemleriyle iş birliğini geliştireceklerini vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
“Bunun için insan hakları alanında şimdi taraf olmadığımız memleketler arası mukavelelerin ve ek protokollerin imza ve onay süreçlerini gözden geçiriyoruz. Bu alanda yeni bir kurumsal yapı olarak Hukuk Araştırmaları Enstitüsü kuruyoruz. Bu enstitü insan hakları hukukuyla ilgili tüm milletlerarası gelişmeleri takip edip, toplumsal talep ve muhtaçlıkları dikkate alarak yeni siyaset teklifleri geliştirecektir. Ayrıyeten insan hakları eğitimini teşvik etmek için yurt dışındaki insan hakları eğitim programlarına yönelik İnsan Hakları Araştırma Bursu hazırlıyoruz.”
“DEVLETİN TÜM KURUMLARINA VE SİYASETE BÜYÜK İŞ DÜŞÜYOR”
İnsan Hakları Aksiyon Planı evrakını, 9 emel başlığı altında, 50 maksat ve kapsadığı 393 faaliyetle özetleyen Erdoğan, “Elbette, İnsan Hakları Hareket Planı bir dilek ve temenni evrakı değildir.” dedi.
Bu dokümanda yer alan konuların amaçlandığı biçimde hayata geçebilmesi için devletin tüm kurumlarına ve siyasete büyük iş düştüğüne işaret eden Erdoğan, “Eylem Planı’nda yer alan konulardan yasal düzenleme gerektiren hususların muhatabı Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir.
İdari tasarruf gerektiren mevzuların muhatabı ise Cumhurbaşkanlığı ve bakanlıklar ile ilgili kurum ve kuruluşlardır. Elbet bu planda öngördüğümüz faaliyetlerin tam manasıyla hayata geçmesi, öncelikle ve temel prestijiyle anayasa mevzusudur.” diye konuştu.
“NİHAİ EMEL YENİ VE SİVİL BİR ANAYASA”
“Eylem Planımızın kesin hedefi, yeni ve sivil bir anayasadır.” vurgusu yapan Erdoğan, Zira anayasanın, hak ve özgürlükleri koruyup geliştirecek toplumsal iradenin en güçlü ve korunaklı yeri olduğunu söyledi. Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Anayasalar, en genel tarifleri prestijiyle vatandaşla devlet ortasındaki alakaları belirleyen, temel hak kategorilerini düzenleyen, toplumsal kontrat niteliğindeki dokümanlardır. Bununla birlikte ülkemizdeki yeni anayasalar çoklukla darbe devirlerinde yapılmıştır. Mevcut 1982 Anayasamız da darbe periyodu koşullarında hazırlanan anayasalardan biridir. Bu anayasa milletin direkt yahut dolaylı iradesiyle birçok sefer değiştirilmiş olsa da, hazırlık sürecindeki dinamiklerin eseri olan ruhun tortuları, attığımız her adımda kendini hissettirmektedir. Anayasada yaptığımız her değişiklik, elbette daha güçlü demokrasi yolunda atılmış pahalı birer adımdır. Buna karşın özgürlükler konusunda geneline hakim olan mütereddit ve istisnası bol üslubu anayasamızı, bu ruhtan hala arındırabilmiş değiliz. Biz, geleceğe emin adımlarla yürümemizi temin edecek ve ulusal iradeyi tam manasıyla yansıtacak yeni ve sivil bir anayasaya olan muhtaçlığımızı her fırsatta lisana getirdik. Özellikle son 10 yıldır bunun uğraşını her yerde verdik. Başlattığımız teşebbüsler, çeşitli sebep ve saiklerle akamete uğratıldı. Milletimize taahhüt ettiğimiz biçimde, hak ve özgürlükler temelinde hazırlanmış, yeni ve sivil bir anayasayı şimdi ülkemize kazandırabilmiş değiliz.”
“YENİ ANAYASA HERKESİN ANAYASASI OLACAKTIR”
Türkiye’nin demokratik ve ekonomik kalkınma gayretinde kat ettiği uzaklık ve yükselen toplumsal talebin, yeni anayasa muhtaçlığını artık ertelenemez hale getirdiğini vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Bunun için, geçtiğimiz haftalarda yeni ve sivil anayasa teklifimizi yine milletimizin takdirine sunduk. Ulusal iradenin üstünlüğü aslına nazaran hazırlanacak yeni bir toplumsal kontrat metnini, Cumhuriyetimizin 100’üncü yılını karşılamaya hazırlandığımız şu devirde ülkemize kazandırmanın, tarihi sorumluluğumuz olduğuna inanıyoruz. İşte bu sebeple, devleti yaşatmanın lakin insanı yaşatmakla mümkün olacağı anlayışı üzerine bina edeceğimiz yeni anayasa gayemizi, İnsan Hakları Hareket Planımızın en son maksadı olarak belirledik. Yeni anayasa, herkesin anayasası olacaktır. Bunun için tüm siyasi partilerimizi, kurumlarımızı, sivil toplum kuruluşlarımızı, akademimizi, ülkemizin geleceği konusunda kelamı olan herkesi, yeni anayasa imal sürecine katılmaya davet ediyoruz. Cumhur İttifakı olarak biz kendi çalışmamızı elbette yapıyoruz, yapacağız. Başka partilerin ve bölümlerin teklifleriyle son biçimini vereceğimizi ümit ettiğimiz yeni anayasayı, milletimizin takdirine sunarak, Türkiye’nin önünde aydınlık bir devrin kapılarını açmak istiyoruz.”
Erdoğan, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Lideri Devlet Bahçeli başta olmak üzere, yeni anayasa çalışmasına dayanak veren ve verecek olan herkese teşekkür ederek İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın güzel olmasını diledi, hazırlanmasında emeği geçenlere şükranlarını sundu.
NOTLAR
Programa, TBMM Lideri Mustafa Şentop, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli, Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, yüksek yargı organlarının liderleri, Barolar Birliği Lideri Metin Feyzioğlu, Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Lideri Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, yargı mensupları, azınlık cemaatlerinin temsilcileri, kimi ülkelerin büyükelçileri, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve milletvekilleri katıldı.
Milliyet