Objektifin efendisi – ATTİLA GÖKÇE
Hüseyin Kırcalı, “Objektifin Efendisi” idi… Işığa, beşere, tabiata ve harekete hürmet göasterdiği için, daima hürmet gördü. Türkiye’nin ve Avrupa’nın değil yalnızca, tüm dünyanın ustasıydı o. Milliyet’e göndermeye hazırlandığı kareleri büyük ajanslar, mecmualar ve gazeteler satın almak isterdi.
Olimpiyat Oyunları, Dünya Kupası, Avrupa Şampiyonası üzere büyük spor tertiplerinde en büyük kaygımız, “akreditasyon” du. Bir cins kayıt-kabul evrakı. Onsuz adım atamazdınız. Ve her keresinde Türkiye’ye ayrılan kontenjan yetmez, paylaşım için deveyi hendekten atlatırdık.
Bir kişi hariç…
Hüseyin Kırcalı, tertip komitelerinin “özel” kontenjanıyla davet edilirdi. Bir çeşit erdem konuğu…
Türkiye’nin ve Avrupa’nın değil yalnızca, tüm dünyanın ustasıydı o. Gün uzunluğu izlediğimiz yarışlardan, röportajlarımızdan fark edemediğimiz imajları, o birkaç saniyede yakalar, Milliyet’e göndermeye hazırlandığı kareyi büyük ajanslar, mecmualar ve gazeteler satın almak isterdi.
Hüseyin Kırcalı, “Objektifin Efendisi” idi… Işığa, beşere, tabiata ve harekete hürmet gösterdiği için, daima hürmet gördü. Tüm kıtalarda, federasyonların, basın kuruluşlarının ve fotoğraf sanayisindeki markaların düzenlediği yarışlarda büyük mükafatlar ve madalyalar kazandı.
İngilizce, Almanca, Fransızca, Rusça, Japonca ve İspanyolca… Elbette Türkçe temelinden hareketle… Hepsi de Hüseyin Kırcalı’nın inanılmaz biçimde karmakarışık ettiği özel bir esperantosuydu. Her lisanı konuşurdu.
Japonya’ya giderken uçakta apandisit krizi tutmuştu. Tokyo Havaalanı’ndan direkt hastaneye gitti. Son anda yapılan müdahaleyle kurtarıldı. Hekimiyle (adı galiba Haşimoto idi) arkadaş oldu. Biraz zahmeti varsa, çabucak Haşimoto’yu arar, anlamadığımız çılgın bir lisanla kederini anlatır, onun anlattığından notlar çıkarır ve rahmetle andığımız Prof.Dr.Kaya Çilingiroğlu’na durumu özetlerdi. Günün birinde Kaya Hoca sonlandı: ”Ver bakayım şu Haşimoto’nun numarasını” dedi. Adamı aradı. On dakika konuştular, sonra telefonu kapatırken Kaya Hoca patladı: ”Ulan anladık, Japonca tamam… Doktorluğu nasıl öğrendin söyle!” Anladık ki Kırcalı’nın anlattığı her şey doğruymuş.
Moskova Olimpiyat Oyunları’nda Latin Amerikalıların masasında kahvaltı ediyordu. Kahraman (Bapçum) Abi salona girince çabucak çağırdı: “Bak bu karşımdaki Kolombiya’nın lideri. Bu da Arjantinli. Konuştum, ikisi de sana AIPS kongresinde oy verecek. Adamlara bir teşekkür et.”
Bapçum masaya oturdu, tanıştılar ve sonunda şöyle dedi: “Bu adamı çözemedim abii… Adamlar direkt kongreye girip Hüseyin’in kendilerini ikna ettiğini, bana oy vereceklerini söyledi. Yahu ben üç lisan bilen adamım, bu kadar kolay anlaşamam.. E, pes yani Hüseyin!”
Moskova Oyunları’nda en büyük sıkıntımız fotoğrafları, sinemaları İstanbul’a göndermek.. Kırcalı o işi çözmüş. Her gün saat 07.00’de İstanbul’a bir uçak kalkıyor. O uçakta büyükelçiliğimizin kuryesi var. Kuryemiz, elçimizin talimatıyla Hüseyin’in sinema ve fotoğraf zarfını çantaya koyuyor. Bizim materyaller diplomatik doküman (!) olarak tıkır tıkır İstanbul’a gidiyor. Farklı gazetelerde çalışıyoruz. Bir sabah 05.00’de uyandırdı beni: ”Kardaş kalk sinemaları, fotoğrafları al, elçiliğe gidelim. Senin fotoya (Erol Aydın) kızdım. Bu sabah almıycam onu. Uyanınca korksun. Çatlasın!”
Kırcalı, sporun ve basının sıkı rekabet ortamında hiçbir meslektaşı ile rekabete girmez, soylu bir dayanışma anlayışı sergilerdi. Herkese yardım ederdi. Kendi bildiğince çektiği fotoğraflarla fark yaratırdı.
1982 Dünya Kupası… Madrid’de basın merkezinin kafeteryasındayız. Baktık, Hüseyin domates ve biberle kahvaltı ediyor. Canı çok sıkkın, anlattı:
“-Kardaş Paris’ten telefon ettim Namık (Sevik) Abi’ye. Parasızım. Madrid’de para lazım. O da Almanya ofisine talimat vermiş. Ofis Süleyman Şalom (Madrid muhabiri) ismine 5 bin Dolar göndermiş… Adam ne yapsa beğenirsin?”…” Bu para yanlış gelmiş, diyerek geri göndermiş iyi mi!”
Fotoğraf teknolojisini izler, sık sık Japonya’ya sarfiyat, makinalardan ve objektiflerden telefoto, transmitter ve dizüstülere kadar en yeni modelleri Türkiye’de birinci kullanan adam olurdu.
Şimdilerde cebimizdeki telefonu çıkarıp fotoğraf çekiyoruz… Lakin hiç birimiz foto muhabiri değiliz. Hüseyin Kırcalı foto muhabirlerinin piriydi…
Objektifin Efendisi idi.
Sana rahmet dilerim, kıymetli dostum, efendim!
Urfa’nın Dünya markası – ŞANSAL BÜYÜKA
Milliyet’in Cağaloğlu Nuruosmaniye caddesindeki binası dört büyük sütun üstüne yükselirdi… Milliyet çalışanları, bu dört büyük sütundan biri için “Hüseyin Kırcalı“ derlerdi… Zira Kırcalı, Milliyet’in gelişiminde ve sporda rakipsiz kalışında en önde gelen isimlerden biriydi…
Aldığı ne kadar maaş varsa fotoğraf makinesi ve aksamına yatırırdı… Son teknolojiyle donatılmış Nikon fotoğraf makinelerini Türkiye‘ye birinci o getirdi… Dünya para verir, uzunluğu kadar uzun tele – objektifler alırdı…
Gitmediği Dünya Kupası, Avrupa şampiyonaları, olimpiyatlar kalmadı… Türkiye’de gördüğü hürmetten çok daha fazlasını dünya üstündeki meslekdaşlarından gördü…
Tek söz yabancı lisan bilmeden, dünyanın dört bir yanını dolaştı, yaşadı, tatil yaptı… Lakin hayatı uzunluğu Urfalı olmakla gurur duydu… Taa 40 yıl evvelce “Urfa Urfalılarındır“ diye bir slogan yerleştirmişti… Urfalı mahallî idarelere çok rica ettim, çok yazdım, “Şehrinizde bir dünya markası yaşıyor, hiç olmazsa ismini bir sokağa verin” diye… Oralı bile olmadılar… Neyse duaları tuttu, bu yaşına kadar dünyayı turlayan Kırcalı, son nefesini Urfa’da verdi…
Milliyet’te birinci yurt dışı iş seyahatimi Hüseyin Kırcalı ile yaptım… Ben toy bir muhabir, o dünya markası bir foto muhabiri… Otomobille gittik. Otomobillerine çok özenir, çok iyi bakardı… Avusturya’nın Salzburg kentinde arabayı doruktan tırnağa yeniledi, boya, pasta cila yaptırdı… Artık karayolu ile dönüşe geçtik… Kırcalı arabayı kullanıyor, ben yanında oturuyorum… Sanıyorum Bulgaristan’ın Filipe kentinden geçiyorduk… Şerit değiştirmesi gerekti, ben “çıkk“ diye bağırdım, geriden “gümm“ diye bir ses… Geleni görmemişim, o güzelim otomobil, zirveden tırnağa yenilenen otomobil, o denli ağır bir darbe aldı ki, neredeyse hurdaya çıkıyordu…
Bu kazayla yıkıldık tabii… O günden sonra Kırcalı her görüşünde bana “çıkk“ diye seslenmeye başladı… Hiç unutmadık bunu… Son nefesini verene kadar bana daima “çıkk“ diye bağırdı…
Milliyet’te çok eski yıllar… Gazetelerin Almanya baskıları çok ilgi görüyor ve gazeteler ortası fevkalade bir rekabet var… Milliyet, Allah uzun ömür versin Nezih Abi’yi (Alkış), merhum İsmet Tongo ve Hüseyin Kırcalı ile beni, mahallî sayfalar yapmak için Almanya’ya gönderdi… Gittiğimiz yer, Frankfurt’a yakın Kelsterbach diye bir yer… O vakit tahminen de bir köy… Matbaa orada…
Kırcalı çok iyi yemek yapardı… Yılbaşı geldi, etrafta lokanta yok, yiyecek – içecek yer yok… Kırcalı, “Ben hoş bir hindi alırım, yanına Urfa işi acı bir salata yaparım, kendimize ziyafet çekeriz” dedi…
Kırcalı gitti, alışverişini yaptı, geldi… Hindiyi matbaanın mutfağında ateşe koydu… Bir saat, iki saat, üç saat… Hindi pişmiyor… Hepimiz şaşkınız, Kırcalı perişan… O vakit organikten, gezen tavuktan, hindiden falan haberimiz yok… Meğerse Hindi, gezen organik hindiymiş… Ortadan saatler geçti, hindi pişmedi… Bir yılbaşı akşamını, Milliyet’in Kelsterbach matbaasında, çiğ hindiye bakarak, salataya kaşık sallayarak, lakin aç kalarak geçirdik…
Türkiye çok büyük bir fotoğraf ustasını kaybetti… Dünyayı dolaştı, dışarlarda aylarca kaldı, Urfalılığından yüzde yarım taviz vermedi… Allah kalbine nazaran verdi, kalpten Urfa’da öldü… Fotoğraf makinesinin denklanşörüne her basışı olaydı… Son fotoğraf karesini kendisi için çekti, hayata veda etti… Işıklar içinde uyusun…
Leica’lar, Pentax’lar, Nikon’lar, Canon’lar öksüz kaldı – TAYFUN BAYINDIR
Hüseyin ağabey de gitti… Kimseyi üzmeden, yük olmadan, sessiz, sedasız ortamızdan ayrıldı. Ne var ki, yüzlerce harikulâde fotoğrafa imza atmış, bir o kadar tarihi ana tanıklık edip, onları tek kare sinemaya sığdıran “BÜYÜK” Kırcalı’ya bu gidiş hiç yakışmadı… Her vefat erkendir lakin Hüseyin ağabeyinki hakikaten çok erken oldu… Hem de en beklenmedik, en yakışmayanından…
İstanbul’un kalabalığından, vefasızlığından, kendi deyişiyle kalleşliğinden bunalmış ve memleketi Urfa’ya dönmüştü. Emekli gazeteciydi, gözden uzaktı lakin hiç gönülden ırak değildi. Ben Milliyet Spor Servisi Müdürü olduğumda birinci arayıp kutlayanlardandı. Milliyet ekolünün o tutucu temsilcilerinden Kırcalı’nın övgü dolu kelamları beni çok etkilemişti. Sonraki devirde yazışır, konuşurduk. Vakit zaman arşivindeki fotoğraflarından yararlanmama onay verirdi. WhatsApp üzerinden iletiler atardı. En son 15 eylülde yazışmışız ve bana “aman sıhhatine dikket et yaşamak çok güzel” demiş… Daima bu türlü değil midir esasen, diğerlerini uyarır kendimiz uymayız… Ah be Hüseyin ağabey.
Büyükkırcalı ile 3 olimpiyatı ve bir kaç dünya şampiyonasını birlikte takip ettik. Rakip gazetelerde çalışıyorduk. O periyotlar her Ankaralı spor muhabiri üzere ben de hem muharrir hem de fotoğraf çekerdim. Hüseyin ağabey ile birebir ortamlarda buluştuğumuzda, yanında olmaya, onun üzere çekmeye çalışırdım. Lakin ne mümkün. Onun denklanşöre bastığını bile duymazdınız. Sonraki gün nasıl bir fotoğraf çektiğini görür ve yalnızca hayranlık hissederdiniz.
“Nevi şahsına münhasır” tanımlaması tam da Kırcalı’yı anlatır. Ne istemediği bir işe gönderebilirdiniz, ne de arşivinden fotoğraf talep edebilirdiniz. Lakin gittiği işten fotoğrafın en iyisinin geleceğini bilirdiniz. Yabancı lisan sorunu olmasına rağmen, anlaşamadığı kimse yoktu. “Ağam, ağam” diye konuşmaya başlar ve en başta Japonlar olmak üzere herkes ile anlaşırdı. Bilhassa olimpiyatlarda yabancı foto muhabirlerinin ona nasıl hürmet duyduklarını gözlerimle görmüş, gurur duymuştum.
Büyük usta Hüseyin Kırcalı da gitti… Spor fotoğrafçılığının Fellini’si, Leica’ları, Pentax’ları, Nikon’ları, Canon’ları öksüz bıraktı gitti.
Yetenek abidesiydi – ERCAN İNANÇ
Zeka, yürek ve yeteneğin fotoğraf sanatına adanmış haliydi Kırcalı… İsmi pek kullanılmazdı Milliyet Spor Servisi’nde; Kırcalı denirdi. O kadar geniş ufuklu, o kadar teknoloji meraklısı ki, rastgele bir sanayi, ticaret koluna girmiş olsa, bugün “Türkiye en büyük sanayicilerinden birini kaybetti” manşeti atılırdı.
Ve merhum Namık Sevik’in baktıkça keyif aldığı bir adamdı. Zira o keşfetmişti Hüseyin abiyi. Kırcalı da yaşadığı sürece sadık ve minnet dolu kaldı Sevik’e. Baba-oğul üzereydiler.
Biz spor fotoğrafçısı diyoruz fakat onun ünlü 1 Mayıs fotoğrafları, Varto faciası kareleri unutulmayan Milliyet manşetleriydi. Ve daha kaçları.
Bana gelince… Yürekten sevdiğim insanlardan biriydi. İftihar ettiğim bir meslektaşımdı. Azmini örnek almaya çalıştığımdı. Bağımız hiç kopmadı. Bir aile büyüğümü kaybetmenin hüznünü yaşıyorum. Tek tesellim Namık dayımla buluşmuş olmaları.
Kırcalı toprağa verildi
Dünyaca tanınmış foto muhabirleri ortasında yer alan, Milliyet Gazetesi’nde uzun yıllar çektiği fotoğraflarla memleketler arası ödüllere layık görülen Hüseyin Kırcalı (79) memleketi Şanlıurfa’da son seyahatine uğurlandı.
Şanlıurfa’da yalnız yaşadığı Bahçelievler Mahallesi’ndeki konutunda kalp krizi geçirerek, hayatını kaybeden Kırcalı için Bediüzaman Mezarlığı’nda cenaze merasimi düzenlendi. Hüseyin Kırcalı’nın cenaze merasimine Büyükşehir Belediye Lideri Zeynel Abidin Beyazgül, yakınları ve arkadaşları katıldı.,
Milliyet
