Bu haftaki sayfamızda “Pandemi Devrinde Türkiye Turizmini” Limak Holding Turizm Kümesi Lideri Kaan Kavaloğlu ile enine uzunluğuna konuştuk.
– Pandemi turizmde ne kadar bir pazar kaybı yaşattı?
Turizmdeki pazar kaybı tüm dünyada yüzde 80’lerin üzerinde oldu. Antalya’yı %77, Türkiye’yi de %70 düzeyinde etkiledi. Hasebiyle biz, dünyaya kıyasla berbatın iyisi olarak geçirdik. Ben bunu turizm alt yapımızın yanı sıra, çok iyi uyguladığımız pandemi sertifikasyon programına, Türk Hava Yolları’nın başarısına ve Türkiye’yi temsil eden çeşit operatörlerinin varlıklarını sürdürebilme uğraşlarına bağlıyorum. Temmuz, ağustos aylarında, neredeyse turizm hareketinin tek olduğu ülke, Türkiye ve Antalya oldu. Hatta İspanyolların ünlü La Razon gazetesi, Antalya ve Türkiye’nin muvaffakiyetini anlatırken kendi hükümetlerini ve turizmcilerini eleştirdiler. Türkiye’ye İspanya ve Fransa’nın ayak uyduramadığını, Türkiye’nin çok gerisinde kaldığını, Türkiye’nin bu manada 2020 yılını berbatın iyisi olarak atlattığını teyit ettiler.
– Bu başarıda Avrupalı Türklerimizin hissesi da var sanıyorum.
Avrupalı Türklerin hem iç hem de dış pazara çok olumlu tesirleri oldu. Avrupa’da yasayan soydaşlarımızın Türkiye’ye gelebilme ve Türkiye’de tatil yapabilme hevesleri, oradaki siyasi iktidarlara baskı ögesi oluşturdu ve kapıyı aralattılar. Böylelikle onlarla birlikte yurt içi konuklarına yani iç turizm hareketimize de ivme vermiş oldu.
– Bu yıl en çok hangi ülkelerden turist ağırladınız?
Avrupa’da bu yıl temmuzdan başlayarak ekim ayına kadar en büyük destekçimiz İngilizler oldu. İngilizlerin akabinde Polonya ve Romanya bize bir kesim nefes aldırdı. Almanya’dan Avrupalı Türkler dışında çok fazla turist gelmedi. Türkiye’deki turizm hareketinde Rusya her vakit bir numara olmuştur, bu yıl da o denli oldu. Yüzdesel olarak bakarsak da en az daralma Ukrayna ve Moldovya’da oldu.
– Turizm gelirleri ne kadar oldu, 2021 yılı beklentiniz nedir?
Doğal olarak bu yıl 2019 yılı datalarına nazaran çok çok gerideyiz. Bu yıl yaklaşık 10 milyar dolar turizm geliri 14 milyon turist geldi. 2020 yılının birinci iki ayında yeni bir rekor maksada gidiyorduk fakat pandemiden ötürü bu yılı 10 milyar dolarla kapattık. 2020 yılında öngörüm, 20 milyon turist ve 14 milyar dolar civarı bir turizm geliri. Ana toplanmayı yani 35 milyar dolar gelir ve 50 milyon turist düzeyine de 2023 yılında ulaşabileceğimizi düşünüyorum.
– Limak Kümesi olarak siz bu yıl otellerinizi açtınız mı?
Biz bu yıl İstanbul otelimizin dışında tüm otellerimizi açtık. Antalya’da 4 otelimiz dönem boyunca açıktı, hala da açık. Bilhassa belirtmek isterim ki, inançlı turizm sertifikamızı Alman TÜV NORD’dan aldık ve ayrıyeten kendi içimizde iyi bir kontrol düzeneği geliştirdik. Bununla da yetinmedik, gelecek olan konuklarımızın, çalışanlarımızın sıhhatini en iyi biçimde müdafaaya yönelik 150 unsurluk bir manifesto hazırladık ve uygulamaya devam ediyoruz. Dört oteli de açık tutabilen çok az sayıda zincirlerden birisiyiz.
– Yılbaşıyla ilgili yasaklar konusunda ne düşüyorsunuz?
Bir turizmci ve sivil toplum kuruluşu yetkilisi olarak devletimizin yılbaşıyla ilgili aldığı kararı yerinde buluyorum. Doğrusu bu ortamda, yılbaşına eğlenme değil dinlenme olarak bakmak lazım. Devletimizin aldığı karar da bu doğrultuda içinde bulunduğumuz süreci ve çabayı destekleyen gerçek bir karardır. Aslında dünyaya model olan Türk Turizm dalı için yani biz turizmciler için yılbaşı; eller havaya, dans müzik demek değildir ki. Kamuoyunda bu halde bir bilgi kirliliği oldu. Dünyaya kıyasla işini çok daha iyi yapan turizmcilerimiz ve süper bir turizm altyapımız var. İnançlı turizm sürecini çok başarılı biçimde uygulayan otellerimiz var ve yılbaşına hazırlar. Adeta otellerimiz bir laboratuvar kadar titiz ve covid gayretinde manifestolarını titizlikle uyguluyor. Bu yıl konuklarımızı eğlenmeye değil, dinlenmeye bekliyoruz, gönül rahatlığıyla gelsinler.
– Turizm çalışanları için de güç bir periyot olmalı.
Sıhhat çalışanları ve emniyet çalışanları kadar turizm çalışanları da büyük bir övgüyü hak ediyor bence. Turizm çalışanlarımız, maskelerle 40 derece sıcakta cansiperane bir formda hizmet verdiler. Ve bu kaidelere karşın ülkemize 10 milyar dolar döviz girdisi sağladılar. Türkiye turizm kesimi esasen otokontrolü en yüksek, kendisini her manada en iyi biçimde ortaya koymuş bir kesim. Bunu hem kendi kümemiz ismine hem de bölüm ismine övgü kaynağı olarak görüyorum ve tüm turizm çalışanlarımıza da ayrıyeten teşekkür ediyorum.
– Kriz periyotlarında yani içinde bulunduğumuz devirde yatırım öneriyor musunuz ve Limak Turizm kümesi olarak yatırım yapıyor musunuz?
Biz bu krizi yatırım için bir fırsat krizi olarak görmüyoruz. Turizm kümemizde 2350 çalışanımız var ve eldekileri koruyarak, istihdam gücümüzü devam ettirmeyi daha değerli görüyoruz. Fakat bizim devam eden bir projemiz vardı, onu sürdürüyoruz. Makedonya’nın başşehri Üsküp’te büyük bir proje yapıyoruz. 25 Milyon EURO yatırımla 142 odalık bir otel yapıyoruz ve mart ayında açılışını yapacağız. Limak Kıbrıs otelinden sonra yurt dışındaki ikinci otelimiz olacak.
– 2021 Yılında iç turizm mi daha hareketli olacak?
Evet önümüzdeki devir iç turizm daha iyi olacak. Bu yıl da aslında iç turizm olmasaydı otellerimizi açamazdık, iç turizm kesime nefes aldırdı. 2020 Yılında kümemizde iç pazar oranı %17’lerden, %35 düzeyine çıktı. 2021 de ise %25’ler düzeyinde olacağını düşünüyorum. İç Pazardaki hakimiyetimizi bırakmayacağız. Bu yıl gelen konuklarımız sertifika kurallarına harfiyen uydular, bu bizi perçinledi ve hırslandırdı. Bize hem gelir imkanı sundular hem de bizi motive etmiş oldular. İnançlı sertifika uygulamasına dört dörtlük uyduğumuzu ve sistemin işlediğini herkes görmüş oldu. Bu yıl iç turizm için konuklara erken rezervasyonu tavsiye ediyorum, büyük fırsatlardan yararlanmış olacaklar.
– Bu yıl dönem ne vakit açılır?
Aşının da tesiriyle dönemin 2021 yılı Nisan ayı başında dönemin açılacağını düşünüyorum. Şu an bu röportajı yaparken bile Antalya’da hava 18 derece ve konuklarımız denize giriyor. Bunun hayalini kuran milyonlarca insan var. Geçen yıl İskandinav ülkelerinden gelemeyen birçok insan var. 2021’de Batı ve Kuzey Avrupa’dan Türkiye ve Antalya’ya önemli bir talep olacağını düşünüyorum.
– Pandemi sürecinde turizm dalı olarak devletten nasıl bir yaklaşım gördünüz?
Pandemi yalnızca bizi değil tüm dünyayı çok olumsuz etkiledi. Bu türlü bir ortamda devletimizin turizm kesimine yaklaşımı yerinde ve vaktinde aldığı kararları konusunda müteşekkirim. Bilhassa her adımda yanımızda hissettiğimiz Kültür ve Turizm Bakanımıza, adeta kültür ve turizm elçisi olarak çalışan Dış İşleri Bakanımıza, turizm hareketimizi gerçek ve bilimsel datalarla yapmamızı sağlayan Sıhhat Bakanımıza, dala gerekli finansman takviyesini veren Hazine Maliye Bakanımıza, işimizi inançla yapmamızı sağlayan İç İşleri Bakanımıza ve tabi ki Cumhurbaşkanımıza çok teşekkür ediyorum.
Milliyet